Thứ Tư, 6 tháng 2, 2013

Đôi điều suy nghĩ sau việc thả Lê Công Định


Hoàng Lan
le-cong-dinhTrong một động thái mà có thể gây bất ngờ cho nhiều người quan sát, chính quyền Việt Nam đã thả ông Lê Công Định, luật sư bị bắt và buộc tội “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền” theo điều 79 của bộ luật hình sự nước CHXHCN VN, mặc dù ông đã bị bắt với lí do vi phạm điều 88. Sự bất nhất này thực ra cũng không có gì để phải bàn thêm, vì theo như tiến sĩ Nguyễn Quang A gần đây có phátbiểu với BBC[1] , thì chỉ cần ra khỏi bụng mẹ là bất cứ đứa trẻ nào cũng có thể bị buộc tội theo điều này, hay điều kia.
Trở lại với việc ông Định được thả trước thời giạn hơn một năm, liên hệ với các tin tức trong thời gian gần đây, việc này gợi mở ra những điều đáng để suy nghĩ và bàn luận thêm. Sau đây xin bàn về bối cảnh của sự kiện.
Thứ nhất về kinh tế, với tất cả các tin tức khách quan từ phía các chuyên gia quốc tế[2] về tình hình kinh tế của Việt Nam trong điều kiện hiện tại, nền kinh tế đang ở giai đoạn khó khăn nhất và những vấn đề cốt lõi vẫn chưa được giải quyết. Sự phục hồi mạnh mẽ ở khu vực chứng khoán trong thời gian gần đây chỉ là do đồng tiền vẫn liên tục mất giá, lưu thông vàng bị thắt chặt kiểm soát và bất động sản thì đang chờ nổ nên lượng tiền trong dân chỉ còn con đường cuối cùng là đổ vào chứng khoán. Nhưng với các khối ung thư ở mảng kinh tế nhà nước, cụ thể là các tập đoàn nhà nước vẫn chưa có một biện pháp hữu hiệu để giải quyết (tái cơ cấu đã thực hiện và được chứng minh là vô hiệu quả) thì những dấu hiệu khởi sắc trong chứng khoán không đủ để vực dậy cả nền kinh tế. Thậm chí chứng khoán lại có thể trở lại ảm đạm sau khi nhà đầu tư bị tổn hại niềm tin vì một lí do nào khác. Biểu hiện rõ nhất là ngân khố quốc gia đã cạn kiệt đến mức nhà nước phải ra thông báo “khuyến khích đóng góp tài sản”[3] hay nói dân dã hơn thì là xin tiền quyên góp của dân. Như vậy là ngân khố đã cạn kiệt đến mức cùng kiệt, và e rằng chính phủ khó có thể duy trì lâu hơn được nữa trước khi có sự thay đổi lớn hoặc là tuyên bố phá sản.[4]
Thứ hai về chính trị, áp lực của Trung Quốc lên tất cả các mặt của Việt Nam càng lúc càng nặng nề. Không chỉ có kinh tế, văn hóa, an ninh chủ quyền quốc gia mà còn cả sức khỏe người dân. Trong bối cảnh Hillary Clinton dùng những ngày cuối cùng của nhiệm kì để ra một tuyên bố khẳng định quần đảo Senkaku nằm trong phạm vi của hiệp định song phương Mĩ Nhật[4] , nói trắng phớ ra thì là Mĩ sẽ can thiệp nếu tàu động đến Senkaku của Nhật thì có thể khẳng định Trung Quốc không dại gì mà khiêu chiến với Mĩ và Nhật ở thời điểm hiện tại. Bị đấm một cú đau và khó có điều kiện trả đòn ngay ở khu vực Đông Á, với tính cách đặc trưng của hắn, Trung Quốc làm cho những người quan tâm theo dõi tình hình Việt Nam nín thở theo dõi những động thái sau đó mà tàu sẽ tiến hành tại khu vực Đông Nam Á, trên Biển Đông, nhất là quần đảo Trường Sa.
Thứ ba, về động thái của chính quyền trước tình hình này. Ở mảng đối ngoại, chuyến công du châu Âu của tổng bí thư Trọng mà điểm nhấn là cuộc gặp gỡ đầy bất ngờ với Giáo hoàng, nỗ lực thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược với Pháp, Ý … đều cho thấy những nỗ lực đẩy mạnh đa phương hóa quan hệ quốc tế để tìm kiếm sự ủng hộ, giúp đỡ trước bối cảnh kinh tế bi đát và áp lực Trung Quốc nặng nề. Trong khi đó, tại diễn đàn khu vực, ngoài việc chờ đợi mối quan hệ đối tác chiến lược với Singapore và Inđonexia đã được lên dây cót từ trước, người ta vẫn chưa thấy dấu ấn của ông Lê Lương Minh trên cương vị tổng thư kí ASEAN. Có lẽ do ông mới nhận chức, hãy còn quá sớm để chờ đợi một cái gì to tát. Đối thoại song phương với Trung Quốc vẫn ở trạng thái cực kì bị động, các phản đối xâm phạm chủ quyền mang tính hình thức càng lúc càng hạ thấp về cấp của đơn vị ra tuyên bố, mập mờ về nội dung và hầu như là vô nghĩa trên thực tế. Ở mảng đối nội, những biến động, tranh đấu trong nội bộ chính quyền thời gian gần đây có thể bị nhiều người cho rằng đó chỉ là phân chia lại quyền lực nội bộ. Quan điểm đó có phần đúng, nhưng những đấu tranh đó cũng cho thấy nhận thức của chính quyền, tầng lớp lãnh đạo về sự cần thiết phải thay đổi.
Những việc thả ông Định hay ông Quân (Nguyễn Quốc Quân) trước đó, và cả việc thả Lê Anh Hùng khỏi trại tâm thần; mặc dù có cho thấy những biểu hiện có vẻ như là chuyển biến theo hướng mềm mỏng hơn của chính quyền nhưng thực tế lại không phải là những dấu hiệu để những người mong đợi sự tiến bộ ở Việt nam nên lạc quan. Trường hợp ông Quân có quốc tịch Mĩ, việc bắt giữ trái phép và xét xử không công khai một công dân của Mĩ hay bất cứ nước nào khác theo kiểu mà Việt Nam vẫn làm sẽ gây khó khăn cho những nỗ lực thúc đẩy quan hệ với các nước có tiếng nói trọng lượng (mà ở đây là Hoa Kỳ và Châu Âu). Cũng như vậy, việc bắt cóc và giam giữ Lê Anh Hùng có thể được xem như một hành động manh động quá khích không thể lí giải, chấp nhận được của các cấp thực hiện. Nhờ có sự đấu tranh quyết liệt, thông tin kịp thời của bạn bè Lê Anh Hùng tới các tổ chức quốc tế, thuyết phục mẹ Hùng viết đơn đòi con đã gây ra áp lực đủ mạnh để chính quyền buộc phải thả Hùng. Trường hợp ông Định, một người đã nhận tội và xin khoan hồng trên truyền hình quốc gia, việc thả ông cũng không nên được xem là bước tiến lớn trong chuyển biến tiến bộ ở nhận thức của chính quyền. Có thể, đó chỉ là “con săn sắt” được thả để xoa dịu dư luận, đánh lạc hướng tập trung của xã hội vào khu vực sửa đổi Hiến pháp – mà cụ thể là sửa điều 4 ở Hiến pháp hiện hành đang được xã hội tập trung quan tâm.
Như vậy trọng tâm của vấn đề cần được quan tâm ở thời điểm hiện tại vẫn là ở hiến pháp, có một hiến pháp tốt mới có thể tạo chuyển biến, tạo bệ phóng để khai thông sức mạnh toàn dân đối phó với tình hình mới. Nhưng e rằng việc tạo ra thay đổi đột phá ở thời điểm hiện tại, không chỉ là khó mà còn là cực kì thiếu khả năng. Xin bàn thêm ở phần sau.
………………………..
Chú thích:
1. Chống tham nhũng: cần đảng đối lập. Bài phỏng vẫn ông Nguyễn Quang A trên BBC. Link:http://www.bbc.co.uk/vietnamese/multimedia/2013/02/130204_nguyen_quang_a_interview.shtml
2. Alan Phan: góc nhìn Alan. Link: http://www.gocnhinalan.com/
3. Nhà nước khuyến khích đóng góp tài sản hoặc tiền cho dự trữ quốc gia. Link: http://vietstock.vn/2013/02/nha-nuoc-khuyen-khich-dong-gop-tai-san-hoac-tien-cho-du-tru-quoc-gia-758-258097.htm
4. Gần đây Bloomberg có đưa một bản tin ngắn dự báo chứng khoán Việt nam sẽ tăng trưởng mạnh nhất toàn cầu trong năm 2013. Cái mẹo ở đây là họ chỉ nói chứng khoán tăng trưởng, chứ không nói đến nền kinh tế. Điều này có thể đã tác động đến một số nhà đầu tư kĩ thuật của quốc tế. Nhưng chưa có đủ số liệu công bố về đầu tư của khối ngoại lên thị trường trong thời gian sau đó, nên nhận định này chỉ mang tính cá nhân. Linkhttp://www.bloomberg.com/video/vietnam-the-world-s-best-performer-in-2013-SPT8hfCjS8SzPefNfpZnuQ.html
bờM ®™ at

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

Đăng ký: Đăng Nhận xét (Atom)