Trực Đoàn và Hà Giang/Người Việt
Không phải tự dưng mà người Việt mình thường nói câu “có con gái lớn trong nhà như có bom nổ chậm.”
Giao diện của trang mạng www.thecandiesfoundation.org, chuyên quảng bá cách ngăn ngừa việc mang bầu của các thiếu nữ tuổi teen. (Hình: Người Việt)
Bom nổ chậm
Theo tài liệu US Teenage Pregnancies, Births and Abortions của tiến sĩ Kathyn Kost, chuyên gia nghiên cứu kỳ cựu của Guttmacher Institute, 2012, thì Hoa Kỳ là một trong những quốc gia có trẻ em tuổi từ 15 đến 19 mang thai cao nhất thế giới (750,000 em mỗi năm), cao gấp hơn 2 lần so với Canada và Thụy Điển.
“Người ta đến trường lấy bằng, con tôi đi học lãnh ngay…cái bầu,” bà Thi Vũ chua chát tâm sự với báo Người Việt về con gái 17 tuổi đang học trung học.
“Gạo đã nấu thành cơm rồi” giờ biết làm sao đây? Sau nhiều đêm không ngủ, suy tính và bàn cãi, gia đình bà Thi quyết định nhận cháu làm “con nuôi” cho đỡ xấu mặt bà con dòng tộc.
Trong số 750,000 em đi học mang bầu về nhà, 59% sinh con và phải nghỉ học, 26% phá thai, và 15% còn lại bị xẩy thai vì nhiều lý do.
Hậu quả của việc mang bầu quá sớm dù thế nào: sinh con, phá thai hay xẩy thai, cũng không là tương lai mà phụ huynh mong muốn cho con gái mình.
Nếu cha mẹ của con gái tuổi dậy thì canh cánh nỗi lo con mang bầu, thì gia đình có con trai ở vào lứa tuổi này lại phải đối phó với vấn nạn khác, đó là việc bị nhiễm trùng qua quan hệ tình dục.
Một tài liệu của chuyên gia nghiên cứu Hillard Weinstock, thuộc US National Library of Medicine National Institutes of Health, cho thấy mặc dù trẻ em từ 15 đến 24 tuổi chỉ chiếm 25% số người đang có sinh hoạt tình dục, các em chiếm 50% con số 19 triệu trường hợp bị nhiễm trùng qua quan hệ tình dục mỗi năm.
Nguy hiểm hơn nữa, trẻ em tuổi từ 13–24, cả nam lẫn nữ, chiếm khoảng 21% tất cả các vụ chẩn đoán HIV mới ở Mỹ trong năm 2011.
Anh Sony Nguyễn, hơn 20 tuổi, kể lại chuyện tình ái lúc còn đi học:
“Hiệp chính tôi làm bóng, giờ giải lao, tôi làm tình. Nhiều khi 'qua đêm' với bạn tình mà chẳng hề biết tên nàng.”
Vì đòi hỏi của cơ thể, ảnh hưởng phim ảnh và đời sống chung quanh, vì tính thích tìm hiểu những điều mới lạ, thậm chí thích làm những gì bị cấm, sinh hoạt tình dục của trẻ em trong tuổi dậy thì là một điều cha mẹ không thể “lờ đi,” mà ngược lại cần thân mật, gợi chuyện để giáo dục chúng.
Ngại ngùng...
Giáo dục tình dục cho con cái là vấn đề vừa khó khăn vừa tế nhị, đối với đa số phụ huynh, cả phụ huynh người Mỹ lẫn phụ huynh gốc Việt.
Bà Lan Nguyễn, cư dân Westminster, có con gái 18 tuổi, công nhận rằng dù rất gần gũi với con nhưng cũng ít trao đổi cởi mở với nó về vấn đề này.
Bà nói: “Tôi chỉ nói là con đừng làm điều rồ dại, và tin là nhà trường dậy cho con đủ, để nó hiểu phải bảo vệ nó như thế nào.”
“Và thực sự tôi cũng không muốn biết chi tiết,” bà Lan nói thêm.
Tâm sự về cô con gái 19 tuổi, vừa vào nội trú ở đại học, bà Loan Vũ ở thành phố Long Beach, nói rằng bà biết con có bạn trai rồi, và cũng muốn khuyên con nhiều điều, nhưng “sao thấy ngại quá” rồi cuối cùng cũng chỉ nói xa nói gần.
“Tôi chỉ kể hồi xưa bà ngoại cháu bảo tôi đừng khôn ba năm dại một giờ, và mong là nó hiểu mình muốn nói gì,” bà kể.
Ngẫm nghĩ một chút, bà Loan lắc đầu: “Chứ không lẽ bây giờ hỏi nó con đã... chưa à?”
Chia sẻ ưu tư của mình, bà Lan Lê buồn rầu kể: “Cháu tôi đem năm ba bạn gái vô phòng mà má tôi chẳng nói gì cả.”
Vấn đề đau đầu nhất là bà Lan gửi 3 con từ 8 đến 12 tuổi nhà bà ngoại. Bà lo nhất là sau này con mình sẽ theo “gương” của anh họ.
“Tôi thật sự không biết phải làm sao đây?” Bà chép miệng.
Ông Tuấn Trần, nhà ở Cerritos, có con trai 20 tuổi, dù có nghĩ đến, nhưng thú nhận rằng chưa bao giờ ngồi xuống nói chuyện với con về việc này, nhưng khoe là cuối cùng ông đã tìm ra cách “khá ổn thỏa.”
“Tôi email cho nó mấy cái links về STI (nhiễm trùng qua quan hệ tình dục), và làm thế nào để quan hệ tình dục một cách có trách nhiệm,” ông chia sẻ.
Trả lời câu hỏi là con ông phản ứng ra sao, ông Tuấn vừa kể vừa tự trấn an: “À, nó chỉ email vỏn vẹn mấy chữ 'Thanks Dad.' Nhưng vậy là cũng được rồi.”
Nhưng vẫn phải nói
Nhiều chuyên gia công nhận rằng chuyện trò về đề tài này là điều khó, vì cha mẹ phần nhiều thì mắc cỡ, lúng túng, còn con thì lại không muốn bị hỏi.
Ông Fred Kaeser, tác giả cuốn What Your Child Needs to Know About Sex (and When), cũng là giám đốc sức khỏe của hệ thống trường công lập ở tiểu bang New York, phát biểu: "Nhiều cha mẹ cho biết họ thấy nói chuyện với con về đời sống sinh dục của nó rất khó, nhưng thực ra nếu chịu khó luyện tập một chút, thì không phải là không làm được.”
Và ông khuyên: “Nhưng đừng để sự ngượng ngùng ngăn không cho mình tâm sự với con về đề tài quan trọng này.”
Bà Sinikka Elliott, giáo sư xã hội học tại đại học Raleigh, North Carolina, nói rằng kết quả tiếp xúc với phụ huynh có con em ở tuổi thanh thiếu niên, cho thấy nhiều cha mẹ rất băn khoăn lo lắng khi phải nghĩ về tình dục của con.
“Cha mẹ cảm thấy có trách nhiệm tinh thần về việc giữ cho con cái của họ an toàn, và họ xem tình dục như một mối đe dọa thực sự," bà nói.
Nhà tâm lý học Sharson Maxwell thuộc Canton, Massachusetts, giải thích lý do của sự khó khăn: “Không chỉ phụ huynh e ngại, mà con em cũng không muốn nói chuyện với cha mẹ về đời sống tình dục của mình. Nếu được người lớn hỏi, nhiều cô các cậu sẽ bối rối, bỏ đi, hoặc mắt nhìn đi hướng khác.”
Maxwell là mẹ của con gái 22 tuổi, và con trai 20, cho biết bà chỉ thấy mình "cần nắm vai chủ động" sau khi nghe tin con gái của một người bạn có bầu, chia sẻ kinh nghiệm là có thể thoạt đầu, các thanh thiếu niên sẽ gạt cha mẹ đi, nói rằng, trong trường học đã dậy hết rồi, nhưng mình đừng bỏ cuộc.
“Tôi nói với mấy con là mẹ biết là ở trường tụi con đã học về sinh học, nhưng có thể tụi con chưa nắm rõ về khía cạnh đạo đức của nó, và việc phải cư xử như thế nào nếu là một con người có trách nhiệm, và tử tế,” bà kể.
Những gì cha mẹ làm và nói chắc chắn có ảnh hưởng đến suy nghĩ và hành xử của con.
Tài liệu mới nhất của liên bang liên quan đến tình dục và tuổi mới lớn cho thấy với thanh thiếu niên của cả hai giới, thuộc những gia đình mà cha mẹ có trình độ đại học hay cao hơn, và hay nói chuyện cởi mở với con, thường thận trọng trong sinh hoạt tình dục hơn. Chẳng hạn 35% thiếu nữ tuổi thanh thiếu niên còn ở với cha mẹ cho biết đã có quan hệ tình dục, so với 55% những em sống xa gia đình.
Nhưng phải nói gì, và nói như thế nào đây?
Mỗi phụ huynh có cách riêng của mình.
“Tôi tâm sự với con gái 21 tuổi như bạn vậy,” bà Mary Ander kể, và cho rằng đây là một biện pháp tốt.
Hằng ngày, dù bận rộn công việc, nhưng bà Ander thường dành thời giờ nói chuyện với con. Bà thường giảng giải về tình yêu, tình dục và các vấn đề phức tạp nếu “ăn cơm trước kẻng.”
Khi con gái tròn 18 tuổi, hai vợ chồng bà Ander cho con quyền quyết định ở lại nhà hay dọn ra riêng để được tự do, nhưng nói: “Nếu con quyết định ở lại nhà mình, con phải theo luật của ba mẹ.”
Và luật của họ là đi thưa về trình, không được về nhà trễ sau 10 giờ đêm.
Bà Ana Smith, dân cư Santa Ana, thì dặn cô con gái 18 tuổi rằng: “Chỉ quan hệ bạn bè thôi. Không nên quan hệ tình dục trước hôn nhân, ok?”
Tuy nhiên, bà còn dặn thêm nếu lỡ “quan hệ” rồi thì nên nói cho mẹ biết. Để tránh có thai, theo bà Ana, cách tốt nhất là dùng thuốc ngừa thai khẩn cấp (Plan B).
Bà Ana thú nhận là chính bà hồi còn học trung học cũng có quan hệ tình dục, nên rất khó cấm con cái. Do công việc bận rộn, nên theo dõi chặt chẽ con cái là đều không tưởng.
Có lẽ đồng ý với bà Ana Smith, các chuyên gia cho rằng khi nói chuyện với con cái, mục đích là để cung cấp kiến thức, và chia sẻ kinh nghiệm, chứ không phải để moi móc khai thác là con đang làm gì, đã làm tới đâu rồi.
Bà Amber Madison, tác giả cuốn Talking Sex With Your Kids, nói: "Ngay cả khi con cái tỏ ra không quan tâm đến những gì mình nói, thật ra là chúng rất quan tâm. Ngay cả khi chúng giả vờ không nghe, thật ra chúng nghe hết mọi việc.”
Vấn đề là phải làm sao cho con cái tin và thoải mái khi tâm sự với mình, để nếu chuyện có lỡ còn có thể cứu vãn được, bà Madison khẳng định.
Liên lạc tác giả: hagiang@nguoi-viet.com
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét