Khi những chiếc đũa trở thành một bó

Lễ tang thầy giáo Đinh Đăng Định tại DCCT Sài Gòn hôm 06/04/2014.

Courtesy Blog Quê Choa

Đám tang thầy giáo Đinh Đăng Định đã hoàn tất vào ngày hôm nay tuy nhiên hình ảnh của những ngày qua cho thấy người thầy giáo này đã chiếm được lòng tin yêu của bạn bè, đồng đội thậm chí ngay cả những người chỉ biết ông qua mạng xã hội cũng tỏ lòng tiếc thương. Điều gì đã tạo ra một đám tang trang nghiêm và không bị sách nhiễu ấy?

Mức ảnh hưởng khó tưởng tượng

Khi quan tài của thầy giáo Đinh Đăng Định được chuyển từ Nhà nguyện Đức Mẹ Thăm Viếng đến Dòng Chúa Cứu Thế tại đường Kỳ Đồng thì người trong cuộc nghĩ rằng đám tang thầy Định sẽ gặp rất nhiều phiền phức. Thế nhưng khi các linh mục DCCT mạnh mẽ khẳng định rằng sẵn sàng đối đầu với bất kỳ việc phá rối nào, thậm chí đã có tuyên bố nếu bắt được công an viên nào đến phá rối, cộng đồng Công giáo ở đây sẽ bắt giữ, và chỉ thả ra sau khi tang lễ hoàn tất thì hình như mọi việc đã trở nên khá bình thường.

Người tới viếng thăm bất kể là ai không bị chất vấn, ngăn cản hay theo dõi, hù dọa. Trước cửa nhà thờ không thấy côn đồ lảng vảng và tất cả mọi vòng hoa phúng điếu đều không bị xé bỏ tên người gửi như từng xảy ra tại nhiều tang lễ của những nhà bất đồng chính kiến khác trong quá khứ.

Những vòng hoa ấy nói lên rất nhiều điều vì nó đại diện cho hàng chục tổ chức, hội đoàn mà đa số đều là những tổ chức không được nhà nước cho phép. Chỉ duy nhất một vòng hoa nằm ngoài sự khó chịu của nhà nước được gửi đến rất sớm là của Tổng lãnh sự Hoa Kỳ tại Việt Nam.

Anh ra đi rất thanh thản. Vâng anh đã thứ tha cho tất cả những kẻ đã gây ra không biết bao nhiêu khổ đau cho anh và cho gia đình anh.
-HT Thích Không Tánh

Đám tang của một thầy giáo nhưng mức ảnh hưởng của nó khó tưởng tượng ra được khi có ít nhất một ngàn người viếng thăm và hàng trăm người đã theo chân quan tài tới nơi hỏa táng. Thân nhân ruột thịt của thầy Đinh Đăng Định vỏn vẹn chỉ có 6 người đàn bà gồm vợ, ba con gái, một chị, một người em gái từ Bắc vào chịu tang. Sáu người đàn bà dắt díu nhau, xiêu vẹo chung quanh quan tài nhưng họ cảm thấy ấm áp lạ lùng vì bao vây họ là sự cảm thông sâu đậm của người tới thăm.

Họ là những dân oan, những bạn tù, những người ý thức sự suy sụp của một nền chính trị độc tôn. Họ là tín đồ các tôn giáo bị áp bức từ miền bắc như người H’Mông, từ miền Nam như Phật Giáo Hòa Hảo, Cao Đài, từ Tây nguyên như Tin Lành Mennonite… họ như những chiếc đũa rời rạc khắp nơi đổ về tang lễ và tại đây trước di ngôn của người thầy giáo hiền lành này đã biến tất cả thành một bó đũa.

Có lẽ điều làm cho mọi người xúc động nhất là di ngôn của người từng bị tù đày, đàn áp, đối xử bất công đến chết được trịnh trọng đặt trước quan tài, đó là: “Không được giữ lòng thù hận, chúng ta không phải là kẻ thù của nhau”.

Nhìn những vòng hoa vây kín chung quanh quan tài với những cái tên như Phụ Nữ Vì Nhân Quyền, CLB No-U, CLB Hoa Mai, Phật Giáo Hòa Hảo, Tin lành Mennonite, Con Đường Việt Nam, Tổng Lãnh Sự Hoa Kỳ, Diễn Đàn Xã Hội Dân Sự, Bauxite Việt Nam, Dân Làm Báo, Radio Chân Trời Mới, hội Dân Chủ Miền Trung. . .người ta khó thể tin rằng nơi đây đang tập trung hầu hết các tổ chức, thành viên tranh đấu cho nhân quyền, tự do dân chủ nổi tiếng khắp nước và cả hải ngoại đã xuất hiện ngay tại trung tâm của thành phố.

Hòa thượng Thích Không Tánh của chùa Liên Trì đại diện cho Hội Cựu tù nhân lương tâm đã đọc một bài điếu văn cảm động và đầy lửa đấu tranh. Khó thể tin được những lời lẽ như thế có thể công khai tại thành phố mang tên bác:

Lễ tang thầy giáo Đinh Đăng Định tại DCCT Sài Gòn hôm 06/04/2014. Courtesy Blog Quê Choa.

“Anh ra đi rất thanh thản. Vâng anh đã thứ tha cho tất cả những kẻ đã gây ra không biết bao nhiêu khổ đau cho anh và cho gia đình anh. Trong thời gian nằm chữa trị tại bệnh viện sức đã suy nhiều nhưng anh đã nhanh chóng tình nguyện góp sức cùng góp phần sáng lập hội Cựu tù nhân lương tâm. Một sáng lập viên đặc biệt của hội, chúng tôi xin kính cẩn nghiêm mình bái phục trước vong linh của anh, người chiến sĩ bất khuất can trường đấu tranh cho tự do dân chủ của đồng bào, cho công lý và an sinh của đất nước.

Anh, không bao giờ khuất phục trước tà quyền. Anh, là biểu tượng của sự dứt khoát đoạn tuyệt nhất với chủ nghĩa, chế độ cộng sản. Anh, là một tấm gương sáng trong sự nghiệp đấu tranh cho tổ quốc Việt Nam ngày hôm nay. Anh đã làm xong bổn phận trọn hiếu với người con Mẹ Việt Nam.

Trước khi ra đi anh vẫn còn cố thu chút hơi tàn nhắc nhở chúng tôi hãy quan tâm đến cương vị chung đó là cuộc đấu tranh chống lại chế độ độc tài cộng sản. Vâng, thưa anh chúng tôi sẽ ghi lòng tạc dạ.”

Đồng cảm và đoàn kết

Ông Lưu Trọng Kiệt người có mặt từ đầu nhận xét về đám tang của thầy Đinh Đăng Định:

“Theo nhận xét của tôi thì đám ma của thầy Đinh Đăng Định được rất nhiều sự quan tâm của công chúng. Tất cả những người đấu tranh dân chủ, sinh viên học sinh trẻ họ ý thức được, thứ hai nữa giáo dân ở Sài Gòn họ nghe thông tin của thầy trên mạng nên họ tới thăm rất nhiều. Chúng tôi rất hãnh diện khi có một anh em đấu tranh cho dân chủ mà được rất nhiều công dân Việt Nam họ quan tâm tới.

Đạo Hòa Hảo, Cao Đài, anh em H’Mông tại miền Bắc, một số anh em đấu tranh dân chủ miền Bắc họ đã đồng cảm với nhau và thấy rằng nều đoàn kết lại thì đây là một sức mạnh.”

Từ Hà Nội blogger Nguyễn Lân Thắng cũng vào tận Sài gòn để thăm người tù này, anh cho biết:

“Thầy Đinh Đăng Định là một nhà giáo rất nghèo ở vùng thôn quê. Sự hy sinh của thầy rất to lớn. Em là một trong những người ký vào bản tuyên bố bauxite và 14 ngàn người đã ký vào bản tuyên bố đó cho nên khi thầy bị nạn như thế thì lương tâm và trách nhiệm mình cảm thấy rằng phải có mặt trong đám tang của thầy để chia sẻ, động viên gia đình và cũng khẳng định uy tín của mình trong vấn đề bauxite.”

Giảng viên Phạm Minh Hoàng, đảng viên đảng Việt Tân một cựu tù nhân lương tâm chia sẻ:

Cái đám tang này nó đặc biệt là bởi nó tập trung rất nhiều hội đoàn tổ chức hoạt động chính trị cả trong và ngoài nước. Rất nhiều nhóm xã hội dân sự tham gia vào đám tang này.
-Blogger Nguyễn Lân Thắng

“Trước tiên tôi nghĩ tôi tới thăm thầy Định với tư cách là một con người, thứ hai là một đồng nghiệp mặc dù chúng tôi không làm việc chung với nhau, thứ ba nữa là một người từng ở tù thì tôi nghĩ ba yếu tố đó cũng đủ cho tôi đến thăm thầy Định đó là chưa kể tình cảm thầy Định đã dành cho tôi lúc thầy còn sống. Tôi rất xúc động lúc nhìn di ảnh của thầy vẽ ra trước mặt tôi một người đã nằm xuống bởi vì những suy nghĩ những đóng góp của thầy mà cho đến ngày hôm nay ai cũng phải công nhận điều thầy nói là đúng.

Báo chí trong tuần qua họ đã khẳng định chuyện bauxite lỗ hằng trăm triệu đô và không biết cái lỗ này nó sẽ chấm dứt vào lúc nào nữa. Khi tôi đốt nén nhang tôi thấy trước mặt mình một người đã nằm xuống vì suy nghĩ của họ thì tôi cảm thấy phải tiếp tục làm cái chuyện mà thầy đã làm không trọn vẹn.”

Không như các đám tang trước đây của những người đấu tranh, đám tang của thầy giáo Đinh Đăng Định hoàn toàn yên ắng và sự bình an này được anh Nguyễn Lân Thắng lý giải:

“Cái đám tang này nó đặc biệt là bởi nó tập trung rất nhiều hội đoàn tổ chức hoạt động chính trị cả trong và ngoài nước. Rất nhiều nhóm xã hội dân sự tham gia vào đám tang này. Vấn đề ở đây khiến họ không dám đàn áp đám tang này vì chính nghĩa, việc thầy Đinh Đăng Định đã làm. Rồi hậu quả của dự án Bauxite nó đã sờ sờ ra và tất cả mọi người đều biết nên có lẽ họ e ngại họ không tích cực đàn áp.”

Ông Lưu Trọng Kiệt bổ túc thêm những ghi nhận của mình về cách mà công an và an ninh thành phố âm thầm theo dõi nhưng không có động tác đối phó nào:

“Đúng ra đám ma thầy Đinh Đăng Định có rất nhiều an ninh mặc thường phục chứ không phải là không có, rất là nhiều, nhưng họ chỉ đứng quay phim và nhìn thôi vì họ thấy dân chúng, giáo dân rất đông, từ trong nhà thờ đi ra với máy quay phim, chụp hình của anh em đều đặt vào đám ma của thầy Định. Công an giao thông cũng kè theo hai ba chiếc xe mô tô. Mỗi một ngã tư đều có từ 4 tới 6 cảnh sát giao thông hết. Tới ngay lò thiêu thì cỡ chừng trên 100 nhưng họ không có động thái gì hết. Mình vẫn ôn hòa chứ không làm điều gì cho người ta phiền phức. Đây là một điều rất tốt khi không gây khó khăn trong một đám tang như vậy.”

Sự yên ắng ấy còn một cách lý giải khác, khi những chiếc đũa đã gom thành bó thì muốn hay không muốn người ta cũng khó mà bẻ gãy.

Mặc Lâm, biên tập viên RFA