Bài học sống hoang phí

Vé độc đắc như chén rượu độc!

Cuối tháng 03, 2013, giới truyền thông Anh quốc được phen giới thiệu một bi hài kịch của một chàng trung niên của vương quốc sương mù. Nhân vật Roger Griffiths đang sống cuộc sống bình thường của một trí thức bậc trung, kinh tế ổn định hạnh phúc bên vợ là Lara và hai con gái kháu khỉnh thông minh, bỗng nhiên trúng số với vé trúng 1,8 triệu bảng Anh tương đương với khoảng 2,6 triệu Mỹ kim. Nhưng trong thời gian chưa đầy 6 năm, anh ta chỉ còn có 7 bảng Anh hay vào khoảng 10 Mỹ kim.

Trúng số thay đổi cuộc đời, có thể tốt hơn hay xấu hơn có khá nhiều thí dụ trong đời sống thường ngày. Nhưng có điều chắc chắn, trúng số đã khiến người ta thay đổi cuộc đời và áp lực thay đổi khiến nhiều nhà tân triệu phú mất hẳn cái bản sắc, cá tính vốn có lúc chưa trúng số.

Nhà văn Vũ Trọng Phụng từng viết truyện Trúng số độc đắc. Nhân vật chính là Nguyễn văn Phúc, thất nghiệp bị gia đình và vợ khinh bỉ, xin việc thì bị chủ Tây vứt đơn vào sọt rác. Nhưng bỗng nhiên chàng trai trúng số và bắt đầu cảm thấy có sự đổi thay nơi bản thân, cả thế giới bên ngoài như đổi hẳn cách nhìn anh ta. Từ đó, tạo ra biết bao bi hài kịch của một người khố rách áo ôm chỉ vì bỗng nhiên trở nên giàu có.

Truyện đời thực không nhằm mỉa mai đời mà tập trung vào người trong cuộc. Hai vợ chồng cầm trong tay món tiền từ trên Trời rơi xuống và rất thường tình, họ bàn tán có nên bỏ việc không, làm cách nào làm giàu thêm nhờ có vốn nhưng rồi tiền bạc làm thay đổi cách sống của họ, “ăn theo thuở ở theo thời” nên chỉ trong thời gian ngắn là tiêu hết của hoạnh tài và đôi lứa “không nhìn về một phía” nữa mà nhìn nhau, trách móc nhau.

Roger Griffiths bào chữa trước lời chỉ tích của vợ: “Cô ấy trách tôi làm tiêu tan 1,8 triệu bảng... nhưng sao cô ấy không nhớ đã tiêu biết bao nhiêu ở Louis Vuitton?”

Nguyên nhân nào khiến tiền bạc trôi nhanh như nước chảy về đông? Không phải kẻ bàng quan đoán mò mà chính người trong cuộc đã cho báo chí biết tình trạng của họ.

Vinh hoa kéo dài 6 năm:

Đôi vợ chồng trẻ Roger Griffiths trước 2005, sống êm đềm và đầy đủ trong một căn nhà bốn phòng ở Boston Spa ở West Yorkshire, Anh quốc, và chẳng bao giờ đóng trễ tiền mortgage. Người chồng kiếm 38.000 bảng mỗi năm. Lương người vợ cũng xấp xỉ. Có thể nói vợ chồng Griffiths “trông lên không bằng ai nhưng trông xuống cũng nhiều kẻ không bằng mình” vì lương của chồng, giám đốc một bộ phận tuyển dụng trong ngành IT, và lương vợ, giáo sư môn nghệ thuật tại một trường trung học, đủ để họ sống hết kiếp trong sung túc. Nhưng họ không tri túc mà muốn trở thành phú ông, sống như triệu phú, và cách duy nhất để nuôi hy vọng là mua vé số quốc gia. Mỗi tuần Griffiths để ra 2 bảng để đánh số. Có trúng số mới được làm triệu phú và sống vô giới hạn nghĩa là tự do, thoải mái và có thể đạt được giấc mơ trong đời mình.

May cho họ, thần tài gõ cửa vào 2005 với vé độc đắc trúng 1,8 triệu bảng Anh.

Đêm nghe tin trúng độc đắc, vợ chồng Griffiths đã tung tiền ra cho dạ tiệc và tưới sâm banh vào chiến thắng. Tiếp đó mua ngay chiếc Audi giá 18.000 bảng và Lara thì vội vàng tổ chức du lãm Dubai cùng chồng con bằng hạng dành cho kỹ nghệ gia và ở khách sạn 5 sao cho thỏa thích. Roger nhớ lại và có ý tự hào về sự xài sang: “Trong mười ngày chúng tôi đã xài hết 15.000 bảng”.

Roger còn kể thêm, Lara thì thích sắm đồ và cả ngày lượn quanh khu bán sắc tay loại xịn Louis Vuiton bất chấp giá cả hoặc chọn trang sức hột xoàn đắt tiền. Còn anh, anh khiêm tốn hơn... chỉ thích chơi xe sang và ăn mặc bảnh bao..

Trở về Anh họ tính mua nhà và chọn một kiến trúc ở Whetherby. Họ đã bỏ ra 18.000 bảng để tân trang như ý và 25.000 bảng để sắm đồ đạc.

Không ngừng tại đó, Roger thay xe Porsshe cho xứng vời danh hiệu phú ông, còn Lara thì đổi Audi sang Lexus. Hai cô con gái cũng được đổi trường, Ruby, giờ đã 9 tuổi, còn Kitti, 6, lập tức được chuyển trường tư, tốn phí 20.000 bảng mỗi năm.

Giàu thì phải sống như triệu phú mới được, họ thường tổ chức đi du lịch, sau Dubai, là New York, Florida và Rome và luôn luôn chọn khách sạn hạng sang như Royal Suite of St. Regis vì có người quản lý riêng.

Thứ bảy nếu buồn, vợ chồng tân triệu phú lên London thuê khách sạn thứ xịn là One Aldwych để hưởng thụ cho tiện nhưng giá không rẻ đâu nhé vì tới 300 bảng một đêm vui. Không sao vì họ có dịp gặp những ngôi sao màn bạc nổi danh và chụp ảnh chung làm kỷ niệm.

Vốn đẹp trai nhưng có tiền thì nên đánh bóng cho hình thức thẩm mỹ như làm trắng bộ răng ám thuốc lá, xài 300 bảng mỗi lần cho việc bơm Botox, tốn hơn 500 bảng xăm hình, trong đó trên bắp vế có cả tên người vợ là Lara.

Roger Griffiths không phải chỉ tung tiền ra mua những xe sang trọng nhất, mà còn toan đầu tư kiếm lời chứ không bằng lòng với số lợi nhuận do tiền gửi ngân hàng trả hằng tháng vào khoảng 340 bảng Anh một ngày, nhất là hai vợ chồng đã bỏ việc mà muốn chơi sang.

Có tiền thì muốn thực hiện giấc mộng khi còn tay trắng mộng đầy, Griffiths có máu nghệ sĩ, anh ta nhớ lại lúc còn học ở đại học cùng bạn bè lập một băng nhạc nhưng không có tiền để phát triển băng này nên sau khi rời trường thì thành viên tan tác. Griffiths bèn tập hợp bạn bè cũ lại và cho ra album mới sau khi đầu tư £25,000 (50.000 Mỹ kim) nhưng số xui, quảng cáo ra rả nhưng chỉ bán được 600 đĩa CD.

Không phải Griffiths không có ý đầu tư. Vợ chồâng anh ta đã bỏ ra 200.000 bảng Anh để lập thẩm mỹ viện, lấy tên là The Spa Lounge ở Boston Spa.

Griffiths cho biết đã làm cật lực để đưa Spa lên nhưng chỉ mấy tháng kinh doanh đầu tiên có lời rồi thì kinh tế khủng hoảng khiến vợ chống anh ta thua lỗ.

Như thế lỗi không hoàn toàn ở Roger Griffiths mà do thời cuộc đã làm tan giấc mộng vàng của vợ chồng anh. Hơn thế nữa, hình như đồng tiền xổ số mang lại không phải không có chút bất hạnh. Trước hết là thân phụ Lara lâm bệnh, chết năm 2009 rồi đêm trừ tịch Tết Tây 2010 một đám cháy bất ngờ phát ra làm tiêu tan biết bao tài sản trong tổ ấm của vợ chồng Griffiths. Cặp này lại bảo hành không đủ mặt nên phải móc túi ra cho việc sửa chữa. Hai tháng sau khi trở về nhà cũ và Lara đau đớn phát giác trong email của chồng có dấu hiệu ngoại tình. Roger chối và bị vợ cật vấn thì cuộc cãi nhau bùng nổ và chàng khăn gói ra đi.

Như trên đã nói, một cuộc đầu tư vụng trong thời gian kinh tế khủng hoảng, đã khiến Griffiths không những mất tiền, mất nhà và hôn nhân tan vỡ. Giờ đây chàng trai nợ nần cùng mình đi làm cũng để trả nổi những “bill” khi có tiền vung tay quá trán và giờ đây, thất thế đành ngửa tay xin tiền cha mẹ giúp lúc cùng đường. Cựu triệu phú tâm sự: “Số tiền giờ đây tôi kiếm được không đủ dùng để trả hóa đơn chồng chất cái thuở hoàng kim. Nếu không có gia đình giúp đỡ thì tôi nguy rồi. Nhìn lại mới thấm thía cầm vé số độc đắc chẳng khác gì nhận ly rượu độc”.

Hoàn cảnh Lara vô cùng áp lực. Không còn chọn lựa nào khác ngoài tiếp tục bơm tiền vào dịch vụ bằng cách cầm cố nhà lấy tiền củng cố cửa hàng. Những lỗ này tiếp theo lỗ khác nên nhà có cơ nguy bị tịch thu.

Trước đó, Roger Griffiths lại bay bướm, tìm của lạ khi có tiền trong tay và khi vỡ nợ thì gánh nặng tiền bạc đổ vào đầu Lara, chàng ta nhanh chóng dọn ra ngoài thuê phòng trọ, còn nàng nuôi con và kiếm tiền hằng tháng nhưng không đủ trang trải nợ nần và có cơ nguy mất nhà.

Cuộc tình 14 năm tan vỡ, chồng đổ cho vợ, vợ đổ tội cho chồng về việc tiêu quá nhanh “món tiền trời cho” và hậu quả tới nước trắêng tay lại mang nợ.

Lara nghĩ tới lần trúng số mà tê tái. Nước mắt đầm đìa trên khuôn mặt Lara tâm sự với một ký giả: “Tôi đã nhận ra trúng số không tốt như người ta tưởng đâu. Một số người sau khi trúng số lại tệ hơn lúc trước khi hưởng độc đắc, chỉ vì chúng ta thắng được món tiền chứ không kiếm ra nó. Tôi không những phải làm lại từ đầu mà hoàn cảnh còn tệ hại hơn trước khi trúng số”.

Lara cho đến nay khi nhắc lại thất bại của đời mình đều đổ tại chồng vụng tính. Bà than thở: “Anh ấy đưa giấy tờ đầu tư mỹ viện nhưng tôi không đọc và chỉ biết ký tên và khi biết thì đã muộn phải gánh chịu hậu quả thua lỗ”.

Ngày nay Lara phải làm việc với vai trò chuyên viên thẩm mỹ cho mỹ viện mà trước kia của mình nhưng sau này phải bán sau khi lỗ 500.000 bảng Anh.

Trở lại cảnh nghèo sau khi tỉnh giấc mộng nam kha lẽ ra cả hai vợ chồng Roger Griffiths có thể đối phó được nếu Roger vẫn là chàng trai thuở ban đầu. Lara nhớ lại, cả hai gặp nhau khi cùng học ở Đại học Lanscaster và lấy nhau vào năm 1997. Lara tâm sự: “Trong dịp kỷ niệm 10 năm lễ cưới anh ta gửi cho tôi một tấm thiếp cho tôi biết anh tự hào vì có tôi và rằng mỗi giây trôi qua tình yêu của anh dành cho tôi càng tăng thêm”.

Nhưng sau khi trúng số Roger đã biến thành một người khác xa lạ với Lara. Hờ hững và đôi khi nặng lời với vợ, theo đuổi vụng trộm cô gái khác, lạnh lùng với con. Những biểu hiệu này làm hôn nhân từng kéo dài 14 năm tan vỡ. Lara tâm sự: “Tôi chấp nhận lấy Roger vì anh ta là người biết suy nghĩ và rất tốt. Anh ấy săn sóc tôi và con cái và là người cha ưu tú... Giờ đây nhìn lại chúng tôi chỉ trao đổi ý kiến qua text và nhiều khi “gặp nhau ghé nón chạm vai chẳng chào”.

Phải chăng tiền bạc vun xới ái tình và chính nó có thể dập tắt lửa tình và trúng số có thể xây dựng lâu đài hạnh phúc nhưng cũng đôi khi xói mòn chân móng hạnh phúc.

Chu Nguyễn

Bài học sống hoang phí

Trúng độc đắc người khôn ngoan và may mắn có thể tiếp bước từ hàng triệu phú thành tỷ phú vì cờ tới tay phất mạnh hoặc dùng tiền phục vụ được nhiều mục tiêu tốt đẹp, nhưng kẻ vụng tính, vụng suy hoặc chỉ thích hưởng thụ có thể trong thời gian ngắn lại trở thành trắng tay và ôm hận than thở “Biết vậy ta làm như thế này mới phải...” hoặc “Ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu!”

Phần sau đây nhân dịp kỷ niệm lễ Phục sinh (Easter), 2013, một ký giả tờ Star đã thuật lại câu chuyện một phụ nữ Hamilton, trúng số vào tháng Tư 2004 và vì vụng chi nên đến nay lại rơi vào hàng ngũ bình dân, sống kiếp sống giật gấu vá vai như muôn người bình dân khác ở Canada. Tuy nhiên, bà này đã học được kinh nghiệm và rút ra bài học dạy con: Không thể sống hoang phí và muốn có tiền thì phải làm việc.

Câu chuyện Sharon Tirabassi

Chín năm sau khi lãnh tấm ngân phiếu 10,5 triệu Gia kim tiền trúng độc đắc, người phụ nữ Hamilton được thần tài gõ cửa, Sharon Tirabassi, 35 tuổi đời, ngày nay phải dùng xe bus để tới chỗ làm y-công bán thời gian để có tiền nuôi con và trả tiền nhà.

Tirabassi trong thập kỷ vừa qua nếm trải cảnh “lên voi xuống chó,” từ nữ triệu phú trở thành người lao động sống qua ngày nhờ đồng lương nhỏ nhoi kiếm được hằng tháng.

May mắn trúng độc đắc Lotto Super 7, Tirabassi chẳng nhờ cố vấn tài chính nào giúp đầu tư món tiền “trên trời rơi xuống” nên đến lúc gần trắng tay mới nhận thức được mình đã trót dại mang tiền ra đổ vào nhà cao cửa rộng, dàn xe lộng lẫy, quần áo đồ hiệu, tân kỳ và hoa lệ, tiệc tùng xa hoa, du lịch ngoại quốc và ban phát cho thân thích, cho quà biếu, đồ tặng và phóng tay cho vay mượn.

Sharon Tirabassi khó giấu được giọng tiếc nuối, tâm sự với một ký giả: “Ai mà liệu được có lúc lại tới cảnh này, phải không?”

Không phải Tirabassi quên bẵng mình tiêu pha quá trớn mà trong những năm đầu bước vào hàng ngũ triệu phú, cô vẫn thường lần giở trương mục và xem đi xét lại nhưng yên trí, vì thấy rằng còn nhiều số không đằng sau con số “có”. Nhưng một hôm, sau năm thứ thứ tư trở thành triệu phú, Tirabassi giật mình mới nhận ra chỉ còn 750.000 Gia kim đã đóng cho quỹ tín dụng dành cho con cái lúc chúng 26 tuổi. Còn gì nữa không? Còn nợ, vô số nợ!

Đây cũng là lúc chấm dứt quãng đời hưởng lạc và trở lại cuộc sống bình dân. Tuy nhiên, Tirabassi tỏ ra sung sướng hơn vì cuộc sống hiện tại có mục đích rõ ràng, “dạy con bài học thiết thực vào đời và tự mình rút ra kinh nghiệm sống sao cho có lợi cho mình và cho mọi người”.

Người mẹ có một đàn con dưới nách, làm việc bán thời gian với vai trò y-công, chứ không còn là bà nữ triệu phú “lên xe xuống ngựa” và ở trong một căn nhà như dinh thự kẻ quyền quý ngày nào nữa, giờ đây để nuôi sáu đứa trẻ trong một căn hộ mướn ở Hamilton, Tirabassi phải vất vả mưu sinh.

Khi được hỏi cuộc sống sau khi giấc mộng vàng tan biến đã ảnh hưởng như thế nào đến mình, Vinny, 35, người chồng cựu triệu phú, nhún vai đáp: “Tôi đã sống như thế này từ tấm bé, tôi chưa bao giờ giàu có nên quen với cảnh nghèo rồi”.

Trước khi trúng số, Tirabassi sống trong một căn hộ ở phía đông Hamilton với ba con.

Trong thuở hàn vi, Tirabassi không có tiền sắm xe, đi làm từ sáng tới tối, không nghề nghiệp ổn định, chỉ giúp việc lặt vặt để nuôi con cái. Nhưng vào cuối tuần lễ Easter trong tháng Tư, 2004, cô trúng độc đắc.

Từng nếm trải cảnh nghèo, hết nương nhà này tới sống nhờ nhà khác, Tirabassi không chuẩn bị cho cuộc sống triệu phú mới mẻ khi có tiền trong tay.

Tấm ngân phiếu hơn mười triệu tới tay bất ngờ chẳng khác cây tiền trổ quả ngay trong tầm tay với,Tirabassi đinh ninh đã tới lúc giàu có và vĩnh viễn sống trong nhung lụa nên hý hửng dấn thân vào cuộc sống mới cho biết mùi cao lương mỹ vị và cho đời biết tay. Cô bắt đầu tiêu pha cho bõ lúc thèm thuồng.

Là con người rộng rãi và có mối từ tâm, Tirabassi mang bè bạn đi du lịch nào Cancun, Las Vegas, Florida, California tới Caribbean bằng tiền túi của mình. Cô mua một căn nhà lớn và lấy Vinny, một chàng trai nghèo nhưng đẹp trai dù chàng đã có ba con với người vợ trước.

Vào năm 2006, đôi tân hôn với đại gia đình dọn tới ở một ngôi nhà khang trang, rộng rãi ở Ancaster với giá 515.000 Gia kim. Có điều không biết nghĩ sao mà họ không dùng tiền mặt sẵn có để trả mà vay ngân hàng 360.000 Gia kim để có nhà mới? Vụng tính này đã khiến sau này hết tiền trả “mortgage” thì Tirabassi mất nhà!

Có lẽ kẻ mới bén hơi đồng nên say sưa thú mua sắm.

Vinny khoe, lúc thần tài còn ở với họ, họ đã mua bốn chiếc xe đời mới: một chiếc Mustang, một xeHummer vàng chói mắt, một Dodge Charger và một Cadillac Escalade thiết trí theo sở thích, kiểu cọ cầu kỳ mà Tirabassi coi như “cục cưng” nên săn sóc và trân quý như vàng.

Hàng xóm của Tirabassi ở Ancaster ghét chiếc Cadillac lòe loẹt của nữ triệu phú vì lâu lâu nó lại phát ra tiếng nhạc hip hop ồn ào ở bãi đậu làm điếc tai những người khó tính và phá tan không khí im lặng của phố phường.

Phú quý sinh lễ nghĩa, Tirabassi có lòng với nhiều người.Một khoản tiền lớn trong vé trúng trên mười triệu, cô dành chi cho gia đình và bè bạn. Tirabassi nhìn nhận biếu cha mẹ 1 triệu Gia kim, còn bốn anh chị em của cô được chia 1,75 triệu. Cô mua nhiều nhà ở Hamilton, cho mướn với giá phải chăng cho gia đình lợi nhuận thấp. Còn nữa, Tirabassi giúp bạn bè trong cơn túng thiếu như một người bạn có chồng ở tù, và hai người khác nhờ cô mà có vốn làm ăn. Nhiều người trong số này “cháy nhà ra mặt chuột” khi nghe tinTirabassi hết tiền, đã biến mất tăm hơi. Trong chỗ thân quen, kẻ vay tiền Tirabassi không thiếu người quỵt nợ. Mất tiền, lại mất bạn kể cả thân thích. Rõ đúng như cổ nhân nói:

Còn tiền, còn bạc còn đệ tử

Hết cơm, hết gạo, hết ông tôi!

Vào năm 2007, theo một cuộc phỏng vấn của tờ Spectator ở Hamilton vào lúc Tirabassi chỉ còn 5 triệu và sống nhờ lợi nhuận đầu tư. Nhưng khi tiền bạc “đội nón ra đi” thì “phúc bất trùng lai, họa vô đớn chí”, nghĩa là tai nạn dồn dập xảy ra:

Trong năm đó ông chồng Vinny mới trở thành phú quý, nhờ vợ có xe đời mới, phóng xe Mustang bạt mạng và gây tai nạn, gây thương tích cho người khác nên phải ngồi tù 18 tháng.

Vào 2008, khi Vinny còn ngồi trong tù thì vợ chồng Tirabassi mất căn nhà ở Ancaster, Tirabassi đành dọn nhà về Hagersville, Ont. và cứ thế từ đó bắt đầu di chuyển nhà nhiều lần từ chỗ sang tới chỗ tồi tàn.

Ngày nay cựu triệu phú Hamilton sống trên một con đường ở khu kỹ nghệ nhưng tương đối im lặng và không xa nơi ở thuở “hàn vi”.

Trong căn nhà thanh đạm, trên tường treo đầy hình ảnh gia đình và những kỷ niệm trong thời hoàng kim, nào là những kỷ vật về Michael Jackson cô sưu tầm cho cô, và những lưu niệm về Maple Leafs của chồng cô.

Gia đình Tirabassis lo ngại người ta biết nơi họ ở. Trúng xổ số giúp họ thêm bè bạn nhưng là “bạn vờ” và khi hết tiền thì có thể thêm kẻ dòm ngó vì tưởng họ còn giàu và giấu của cải nên có thể ra tay cướp bóc.

Hiện giờ chẳng thấy bóng chiếc Dodge Charger và chiếc Hummer cũng không thấy bóng đâu cả. Còn chiếcCadillac thì để một nơi cho bám đầy bụi, máy móc cũng có vấn đề phải bảo trì và tu sửa nhưng Tirabassi lo không nổi vì hết tiền. Giờ đây hôm nào không đi xe bus thì Tirabassis đạp xe đạp cho thoải mái tuy rằng tốn sức lao động. Không mấy người rơi vào cảnh nghèo mà còn lạc quan và dẹp sĩ diện như Tirabassi!

Vợ chồng Tirabassis học được bài học gì khi tỉnh giấc mộng vàng?

Họ đều rút được bài học và khuyên kẻ khác nếu may mắn trúng số thì đừng quá vung tay tiêu xài mà: “Hãy giữ cho mình và đừng tin ai trừ gia đình”.

Trong bộ đồ y công, Tirabassis tâm sự cô không thể nào cầm lòng giúp đỡ người khác nên đã hào phóng quá đáng vì cô luôn luôn ghi nhớ “Hãy giúp đỡ những kẻ cần ta mở rộng vòng tay”.

Thay vì ngồi buồn bã vì nhớ tiếc bạc triệu đã như “nước chảy về đông,” cô tập trung vào việc giáo huấn con cái giá trị sống: “Tôi gắng dạy chúng rằng làm việc mới có tiền. Do đó mỗi lần chúng xin tiền, tôi trả lời chúng rằng tôi không có và hãy chờ cuối tháng lãnh lương mới được. Chúng phải chờ đợi thôi!”

Nếu đúng như Tirabassi tâm sự thì câu chuyện về cựu nữ triệu phú này giúp nhiều người bỗng nhiên có tiền trong tay vài bài học đích đáng.

Chu Nguyễn