Chuyện Công tử Bạc Liêu ...và con của Công tử Bạc Liêu (Kỳ II)

Việc ăn chơi quá mức của Công tử Bạc Liêu

Cậu Ba Trần Trinh Huy học tới bậc Thành chung (Diplôme) ở Sài Gòn, thay vì tiếp tục học ban Tú tài (Baccalauréat) tại trường Chasseloup Laubat (nay là trường Lê Quý Đôn ở đường Nguyễn Thị Minh Khai, ngang hông Dinh Độc Lập) là trường dành riêng cho các công tử con nhà giàu có quốc tịch Pháp thì cậu lại xin với cha cho đi du học bên Tây. Vốn là một đại điền chủ giàu có nhứt miền Nam, ông Trần

Trinh Trạch muốn “giựt le” với thiên hạ nên bèn đồng ý, trong khi đó “cậu Hai” Trần Trinh Đinh và “cậu Tám bò” Trần Trinh Khương học hết bậc Thành chung là ông gọi về cai quản điền sản cho ông.

Ba năm ở bên Pháp, “cậu Ba” học đủ thứ: nhảy đầm, lái xe hơi, lái máy bay, đánh box v.v..., thứ nào cũng đến mức thượng thừa, chỉ có một thứ quan trọng nhứt mà ông Trần Trinh Trạch mong muốn là cậu đậu đạt, có bằng cấp lớn như kỹ sư, bác sĩ nọ kia thì cậu không thèm học, chẳng có bằng cấp gì cả, nhưng ông Lớn Trạch không biết, cứ tưởng cậu đã ăn học thành tài.

- Cậu Ba vinh quy bái tổ:

Trước khi về tới Sài Gòn, cậu Ba đánh điện tín cho cả nhà biết cậu đáp con tàu Aramis và tàu sẽ cập bến Nhà Rồng vào tuần tới.

Ông Lớn Trạch mừng lắm, ra lệnh dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa để chuẩn bị đón câu “quý tử”. Nhà đã có chiếc xe Ford đang xài tốt nhưng ông nói nhân sự kiện đặc biệt này, phải sắm một chiếc xe mới cho xứng với học hàm học vị của cậu Ba và làm rạng mặt Trần gia. Sách vở kể rằng, khi ông đi với người tài xế lên hãng Kitchener phía trước Tòa Đô sảnh (bên cạnh rạp Rex sau này) để xem xe, với bộ đồ bà ba trắng hơi cũ, đầu đội chiếc nón nỉ cũng cũ, tay ôm chiếc mo cau căng phồng gấp làm đôi cột dây nhợ, người Tây gác dan nhìn ông ra chiều khi dể định đuổi ông ra ngoài. Ông đi lang thang coi xe, thấy 2 chiếc Mercedes bóng loáng, có vẻ ưng ý lắm. Người quản lý sợ ông ăn cắp nên đi theo. Ông nói tiếng Pháp với họ. Họ cho biết hai chiếc xe, một chiếc đã bán cho vua Bảo Đại nhưng ngài chưa lấy, còn lại một chiếc. Ông bảo được, vậy thì ông mua, khiến họ ngạc nhiên. Khi họ dẫn ông vô làm giấy tờ và thanh toán tiền, ông mở chiếc mo cau, bên trong một tập dày cộm toàn là giấy “bộ lư” (giấy 100 đồng) khiến cả văn phòng ai cũng trợn tròn mắt kinh ngạc.

Cậu Ba về nước, dáng vẻ cực kỳ sang trọng với bộ đồ vest trông cứ như tài tử điện ảnh. Cậu đến ôm hôn từng người theo kiểu bên Tây làm ai cũng mắc cỡ, mấy cô em gái của cậu thì cười, đỏ mặt và đẩy cậu ra: “Anh Ba nầy kỳ!...” nhưng các cô cũng thích lắm. Cậu bảo: “Bên Tây nó như vậy. Cái đó kêu bằng “embrasser” (ôm hôn) chớ không phải “baiser” (hôn nhau)”. Ông Lớn Trạch cho biết đã mua xe mới, cậu nói “vậy thì mọi người đi hai chiếc xe lớn đã mướn là xe Ưng Ký và xe Đại Đồng, còn cậu sẽ lái chiếc Mercedes chở papa với maman dìa”. Ông Lớn Trạch ngạc nhiện: “Thằng Ba mầy cũng biết lái xe?”. Cậu cười: “Có chớ papa. Ở bển con còn có cả bằng lái máy bay nữa”. Trên đường đi, cậu lái rất giỏi, phóng chiếc Mercedes như bay khiến bà Lớn Trạch hết hồn, luôn luôn giục cậu chạy từ từ kẻo gây tai nạn, lâu lâu bà lại kéo mi mắt lên để ngó qua cửa kiếng.

(Năm 1965, khi về dạy học tại Bạc Liêu, tôi có đi với hai người bạn đến Nhà lớn coi chiếc Mercedes nói trên. Nó màu đen, nước sơn vẫn còn tốt do ít đi nhưng hình vuông, đầu xe cũng vuông và các bánh xe có căm chứ không phải có mâm như xe bây giờ, trông rất cổ điển. Cũng còn cả chiếc xe Ford nữa. Không hiểu hai chiếc xe đó bây giờ ra sao - ĐD).

Buổi tiệc mừng cậu Ba vinh quy bái tổ được chia làm hai phần. Phần thứ nhất, là lễ cúng cửu huyền tạ ơn gia tiên đã phù hộ cho quý tử nhà họ Trần ăn học thành tài. Buổi tiệc này nấu theo kiểu Tàu, rước đầu bếp Chợ Lớn xuống nấu, để thết đãi thân bằng quyến thuộc và kẻ ăn người ở trong nhà. Buổi tiệc thứ hai được nấu theo kiểu Tây, dùng để thết đãi quan Chủ tỉnh cùng các bộ sậu lớn bé trong tỉnh, đồng thời thết đãi các quan chức tai to mặt lớn từ Sài Gòn xuống và các tỉnh tới, trong đó có kỹ sư Bùi Quang Chiêu là một nhân vật rất nổi tiếng đương thời. Những người biết tiếng Pháp kể rằng, trong buổi tiệc hôm ấy quan Chủ tỉnh đọc diễn văn khen ngợi ông Trần Trinh Trạch đã lo cho con ra nước ngoài ăn học để tiếp thu văn minh thế giới, góp phần cùng với mẫu quốc khai hóa văn minh Bạc Liêu...

- Cậu Ba “trấn nhậm” điền Bàu Sàng:

Nhưng rồi cuối cùng thì việc cậu Ba không có bằng cấp gì hết cũng lộ ra khiến ông Lớn Trạch nổi giận. Ông cắt đặt cho cậu Hai Đinh và cậu Tám bò trông coi một số điền sản gồm nhà máy xay lúa Hậu Giang, các sở muối Vĩnh Châu và các sở điền ở Sóc Trăng, Cổ Cò..., còn cậu Ba Huy thì phải lui tới trông coi sở điền Vĩnh Hưng có diện tích 34,000 công và sở điền Bàu Sàng 36,000 công. Lúc ấy, ruộng tốt cho thuê 1.5 giạ một công, ruộng xấu thì 1 giạ. Có tá điền thuê tới vài trăm hoặc 1,000 công (cứ 10 công là 1 mẫu tây, tức 1 ha). Tới mùa thâu lúa ruộng, lúa đổ trong nhà lầu không chở về Bạc Liêu kịp, các tá điền phải chia ngày ra mà nạp. Cậu Ba vô trong điền bằng ghe hầu. Đó là loại ghe ở mũi có chạm hình rồng phượng; trong ghe có sạp gụ, có bàn đèn để hút á phiện và uống trà. Cậu Ba sống theo dân Tây, không hút á phiện nhưng vô trong điền cậu cũng ăn bận rất bảnh: quần tây, áo sơ mi mang cra-vát, đội nón nỉ, đi giày da, tay cầm cây can. Cậu đi coi sổ sách điền đất mà cứ như đi chơi, chở theo đào hát hoặc nhân tình nhân ngãi vô trong nhà lầu sống bù khú vài ba ngày. Chuyện thâu lúa ruộng cậu để mặc cho các tằng khạo lo, còn cậu là để họ hỏi một vài điều cần thiết khi họ không giải quyết được.

Cậu Ba vô Bàu Sàng thường vào 2 dịp: cúng Rằm tháng Bảy và cúng Kỳ yên. Cúng Rằm tháng Bảy gồm các thứ bánh, trái cây; cỗ bàn tức đồ mặn bầy đầy sân nhà lầu. Cúng xong, cả trẻ con lẫn người lớn cùng xô nhau vào cướp giựt kêu là “giựt giàn”. Ở ban công trên lầu, cô Hai Lưỡng lúc ấy còn nhỏ, mới 9-10 tuổi, đứng bên một càng-xé đựng đầy bạc cắc, bốc liệng xuống sân cho mọi người tranh nhau lượm. Cô thích chí cười vang, cả cha cô tức cậu Ba Huy cũng cười vang. Niềm vui của cậu đôi khi chỉ đơn giản như vậy chứ không phải lúc nào cũng ghê gớm, “đáng mặt yêng hùng”!

Tới lễ cúng Kỳ yên (tức cúng cầu an, thường là vào tháng Giêng âm lịch và kéo dài nhiều ngày). Tháng Giêng còn đang trong mùa nắng, có lần cậu Ba kêu tá điền vác đất đắp thành cái nền thật lớn, trên đó dựng 5 dãy nhà lá, chia thành từng căn cho mọi người bày ra bán hàng tạp hóa giống như hội chợ. Cậu Ba rước về 3 gánh hát: hát Việt, hát Khmer, hát Tàu (gọi chung là hát Dù kê). Tiếng nhạc ngũ âm, tiếng trống cầm chầu, tiếng sáo, tiếng đờn cò réo rắt, ò e vang động. Dân chúng ở các làng lân cận cũng náo nức kéo tới coi đông nghịt khiến cái sân như muốn nứt ra. Đặc biệt, vốn tính rộng rãi, cậu Ba sai giết heo, nấu cơm, những người đi coi hễ đói cứ việc lấy cơm mà ăn, bất kể người trong điền hay người ngoài điền. Cậu lại tổ chức một cuộc “Đấu xảo sắc đẹp”. Các cô gái quê có gì bận nấy, chủ khảo tất nhiên là cậu Ba còn giám khảo là các tằng khạo. Giải thưởng hạng nhứt gồm một chiếc kiềng vàng và một chiếc cà rá; hạng nhì gồm một sợi dây chuyền vàng và một xấp vải v.v... Trong cuộc thi “hoa khôi đồng quê” này, cậu Ba chấm được 4 cô nên phát giải tới hạng tư. Cô hạng nhứt là con của tằng khạo Tư. Cô trở thành vợ nhỏ của cậu nhưng cậu không đem về Nhà lớn mà xây cho cô một ngôi nhà ở trong đồng. Năm sau, cô sanh cho cậu một đứa con trai. Cậu cưng cô lắm, tháng nào cũng chu cấp cho cô tiền bạc nuôi con, tiêu xài không hết. Nhưng sau, cô vô ý để đứa trẻ đó té xuống mương, chết đuối, cậu ghét không thèm nhìn mặt cô nữa. Cô buồn, lấy chồng khác làm nghề thợ hàn ở chợ Bạc Liêu. Rồi cô bị bệnh, chết, cậu có cho tiền chôn cất.

Nói chung, tá điền không ai ghét cậu Ba Huy. Cậu không đòi nợ ai bao giờ cả. Những người nghèo quá, năn nỉ, “kể khổ” với cậu, chẳng những cậu xóa luôn nợ mà còn cho thêm tiền để sống...

- Cậu Ba thăm ruộng bằng máy bay:

Một sự kiện làm chấn động các tỉnh miền Tây là vào những năm 30-40, cậu Ba đi thăm ruộng bằng máy bay. Về chuyện Trần Trinh Huy đặt mua máy bay bên Pháp, tờ báo Le Courrier Saigonnais (Người Đưa Thư Sài Gòn) loan tin: “Công tử Bạc Liêu mua máy bay và làm sân đáp trong điền của ông tại Bàu Sàng, Cà Mau”. Không chấn động sao được khi cả Việt Nam lúc ấy chỉ có 2 người mua máy bay là vua Bảo Đại và Ba Huy.

Đó là loại máy bay thể thao, nhẹ, có thể chạy được trên nền đất nện. Có người nói cậu Ba Huy mua máy bay rồi về thuê phi công Pháp lái. Nhưng ông Ba Hòa, quản gia nhà họ Trần, thì nói cậu Ba tự lái lấy, chỉ thuê một thợ máy từ bên Pháp sang mà thôi.

Có một giai thoại nói rằng sau khi Ba Huy đi thăm ruộng bằng máy bay thì ông Huyện Kệ, một điền chủ ở Bạc Liêu, cũng bắt chước, bèn mướn máy bay Pháp chở mình đi thăm ruộng. Khi máy bay bay lên cao, ông sợ quá “tè” ra trong quần, từ đấy thôi không dám mướn máy bay nữa.

Việc lái máy bay của Công tử Bạc Liêu đã gây nên những chuyện tức cười. Một lần, đi thăm sở điền Vĩnh Châu, thấy bãi cát ven biển bằng phẳng, cậu cho máy bay đáp xuống. Không ngờ cát lún, máy bay chúi đầu xuống cát, cậu Ba suýt chết, chân bị thương nặng, sau đó phải huy động trâu kéo máy bay lên. Lại một lần khác, bay qua thăm điền Rạch Giá, cậu Ba hứng chí bay ra biển Hà Tiên chơi, cứ bay miết đến khi nhìn kim báo thấy hết xăng, cậu vội vàng tìm chỗ đáp khẩn cấp. Xuống đất, ra khỏi máy bay thấy người ta bu đến coi, nói tiếng ọ ẹ lạ hoắc, cậu Ba hoảng hốt biết mình đã bay ra tận nước ngoài. Sau đó thì biết máy bay đáp ở Xiêm La (Thái Lan). Trần Trinh Huy bị chính phủ Xiêm bắt giữ và phạt 200 ngàn giạ lúa. Ông Lớn Trạch phải chở một đoàn ghe lúa thật dài qua Xiêm để chuộc cậu quý tử về!

- Hắc công tử và Bạch công tử với giai thoại đốt tiền:

Như phần trên đã nói, trong giới làng chơi lúc ấy có một nhân vật tên là George Lê Văn Phước (nhiều sách ghi là Phước Georges), con ông Đốc phủ sứ Lê Văn Sảng, một đại điền chủ ở Mỹ Tho. Phước cũng đã từng du học bên Pháp và vô dân Tây. Khi qua Tây học, Phước cũng ăn chơi tung trời và sai một người thân tín đi học giùm mình. Người này đậu cử nhân Luật rồi khi về nước cũng làm tới chức Đốc phủ sứ (tức thị trưởng hay phó thị trưởng một thành phố lớn) trong khi Phước chẳng có bằng cấp gì. Phước có nước da trắng, nên mọi người gọi là Bạch công tử để phân biệt với Hắc công tử Trần Trinh Huy ở Bạc Liêu. Phước lập ra gánh hát Phước Chương nổi tiếng và chọn cô đào tài sắc Phùng Há làm đào chánh. Vợ Phước sau này là danh ca Sáu Ngọc Sương nổi tiếng một thời. Phước chết năm 1954 do bệnh. Hắc công tử và Bạch công tử là hai tay kỳ phùng địch thủ, chơi với nhau nhưng không vừa mày vừa mặt với nhau.

Một hôm, gánh hát Phước Chương của Bạch công tử về Sóc Trăng hát, Bạch công tử bèn mời Hắc công tử lên xem. Vãn hát, Bạch công tử tổ chức ăn nhậu để thết đãi Hắc công tử, trong đó tất nhiên có cô đào thanh sắc Phùng Há và có cả cô Ba Trà là một trang tuyệt sắc giai nhân lừng lẫy danh tiếng trong giới ăn chơi ở Sài Gòn, từ trên đó xuống.

Đang ăn, cô đào Phùng Há tháo chiếc nhẫn kim cương của mình đưa cho cô Ba Trà coi. Bất ngờ, chiếc nhẫn rơi xuống dưới gầm bàn, cô cúi xuống nhặt. Bạch công tử muốn “giựt le”, bèn móc tờ giấy con công (giấy bạc 5 đồng) đốt soi cho cô tìm. Muốn chơi tay trên và cũng muốn “giựt le” trước hai người đẹp, Hắc công tử bèn móc tờ giấy bộ lư (giấy 100 đồng) đốt soi xuống dưới. Ngay ngày hôm sau, cả châu thành Sóc Trăng đồn ầm lên rằng Công tử Bạc Liêu đốt tiền để... soi cho Bạch công tử kiếm chiếc nhẫn! Và câu chuyện đó trở thành một giai thoại cho đến ngày nay.

Bị mất mặt, Bạch công tử tức lắm, bèn nói nhỏ với Hắc công tử:

- Nếu toa muốn thi gan thì tụi mình hẹn lúc nào gặp nhau, mỗi đứa một ký đậu, một ký đường rồi dùng tiền mà nấu chè xem nồi của đứa nào sôi trước. Toa dám không?

Hắc công tử nói:

- Dám chớ sao không dám!

Cuộc thi diễn ra tại ngôi Nhà lớn ở Bạc Liêu và Hắc công tử thua vì nồi chè của Bạch công tử sôi trước. Nhưng thôi, ông Phan Kim Khánh cháu của Công tử Bạc Liêu cho biết chuyện này không có thật, chúng ta không nói tới nữa.

- Công tử Bạc Liêu đánh bạc:

Vào những năm 30-40, Sài Gòn là đất làm ăn nhưng cũng là nơi ăn chơi, trụy lạc. Về cờ bạc, nổi tiếng nhất là Kim Chung và Đại Thế Giới (Casino Grand Monde, lớn nhất Đông Dương, thành lập năm 1937, ở đường Galliéni, tức Trần Hưng Đạo sau này; còn Kim Chung thì nhỏ hơn, cũng thành lập năm 1937, ở gần chợ Cầu Muối). Cái máu cờ bạc của Công tử Bạc Liêu cũng khá mạnh mẽ. Trong sách “Bạc Liêu xưa và nay” của tác giả Huỳnh Minh nói rằng, nhóm công tử Bạc Liêu có người dám đánh một ván bài tới 30,000 đồng. Ván bài đó chính là của Công tử Bạc Liêu Trần Trinh Huy ở sòng bạc Đại Thế Giới.

Hôm ấy, trên chiếu bạc có cô Ba Trà. Tên thật của cô là Trần Ngọc Trà, người làng Tân An, quận Cần Đước, tỉnh Long An. Do hoàn cảnh nghèo nàn, năm 14 tuổi cô bị mẹ cô gả cho Tây rồi trở thành một gái làng chơi hạng sang. Cuộc sống nhung lụa đã biến cô thành một trang tuyệt sắc giai nhân nhưng cũng là tay đam mê cờ bạc hạng nặng. Học giả Vương Hồng Sển đã từng viết: “Thưa cô Ba, dù cô đánh bạc đến thế nào chăng nữa, trong mắt tôi và trong linh hồn tôi cô vẫn là một trang khuynh nước khuynh thành...”. Đúng là nhan sắc của cô Ba Trà đã làm sạt nghiệp không biết bao nhiêu người. Lúc ấy cô đang sống với triệu phú Lương Mái Chín, người sáng lập ra sòng bài kiêm khách sạn Nguyệt Tiên Cung.

Để gây ấn tượng với người đàn bà nhan sắc tuyệt trần đó, Công tử Bạc Liêu quyết định đánh ván bài 30,000 đồng trong khi giá lúa có 1.7 đồng/giạ và lương Thống đốc Nam kỳ chưa tới 3,000 đồng/tháng.

Khi Công tử Bạc Liêu đập xấp tiền xuống chiếu và nói 30,000 đồng, tất cả các con bạc lẫn người tài-pán đều sững sờ. Kết quả, tài-pán không dám mở bát ván bài đó mà báo với Sáu Ngọ là chủ sòng bạc. Sáu Ngọ đến, cười cười xin lỗi cậu Ba là cậu đánh lớn quá, sự chênh lệch giữa bên chẵn với bên lẻ quá cao, nhà cái không dám mở. Từ đấy Sáu Ngọ chơi thân với Ba Huy và tiếng tăm Công tử Bạc Liêu vang dội trong giới cờ bạc. Chính Sáu Ngọ đã làm mối cô Ba Trà cho Ba Huy, và Sáu Ngọ được điều lợi: hễ có mặt Ba Huy và cô Ba Trà là sòng đánh rất lớn.

- Công tử Bạc Liêu mê ca sĩ trẻ:

Đó là vào khoảng giữa thập niên 60, Công tử Bạc Liêu 65 tuổi, sức khỏe đã xuống. Tuy nhiên, thói ăn chơi và phong độ kẻ cả thì không vì thế mà thay đổi. Một đêm, đến chơi tại một nhà hàng sang trọng có ca nhạc, Công tử Bạc Liêu bỗng sửng sốt trước một ca sĩ trẻ tuổi rất đẹp và có giọng hát kỳ lạ nghe đến não nùng. Ba Huy hỏi cậu hầu bàn: “Ai vậy?”. “Dạ thưa cô AA, ca sĩ đang ăn khách mới đến làm ở đây”. (Các sách đều không nêu đích danh vì ca sĩ này vì cổ hiện còn sống và đang ở hải ngoại).

Ba Huy cho cậu hầu bàn một tờ giấy bạc: “Lát cậu nói với cô AA là có Công tử Bạc Liêu muốn mời cổ tới bàn, cụng với cổ một ly rượu làm quen”. Xong, Công tử Bạc Liêu tự tin ngồi đợi. Nhưng AA không tới. Hết bản nhạc đó rồi tới một vài bản khác, xong phần hát của mình, cô ra về. Lúc đi ngang qua khán phòng, cô chỉ mỉm cười hơi cúi đầu chào các khách quen khi họ giơ ly lên cổ võ cô. Gần như cô không thèm biết tới cái tên Công tử Bạc Liêu là ai cả. Hôm sau và hôm sau nữa cũng vậy. Ba Huy tức lắm, cậu bảo chú hầu bàn mời người quản lý đến và đưa cho ông ta một xấp tiền: “Tôi là Công tử Bạc Liêu, có lẽ ông không biết tôi. Tôi nhờ ông “bo” giùm cho cô AA và ra lệnh cho cổ xuống đây uống với tôi một ly rượu”. “Có, tôi có biết tiếng ông nhưng ca sĩ rất ít khi uống rượu với khách tại vì họ muốn giữ giọng”. “Không uống cũng được nhưng ít nhứt cổ cũng xuống bàn tôi, nhấp môi với tôi một chút cho tôi đỡ mất mặt”. Với sự năn nỉ gần như ra lệnh của ông quản lý, AA có tới thật nhưng chỉ đứng trước bàn, hơi gật đầu chào Công tử Bạc Liêu với nụ cười xã giao, vô cảm, rồi định đi sang bàn khác. Ba Huy mời rượu nhưng nàng không uống, chỉ đưa xa xa trên môi rồi lại bỏ xuống, cúi đầu chào cậu lần nữa và sang bàn khác.

Cậu Ba tức lắm. Phải chinh phục con nhỏ này bằng được chứ mình mê nó quá, cứ nghĩ tới thân hình mảnh mai với tà áo dài gọn gàng, đẹp như trong mơ của nó thì mình không chịu nổi.

Sáng hôm sau, Ba Huy gọi điện thoại hẹn gặp ông chủ nhà hàng rồi tự mình lái chiếc Mercedes đến nhà riêng thương lượng với ông ta.

- Tối nay tôi muốn bao nguyên nhà hàng của ông một đêm.

- Thưa chắc ông muốn mở tiệc khoản đãi bạn bè?

- Không. Tôi muốn tối nay nhà hàng của ông đóng cửa, miễn tiếp khách, chỉ dọn cho một mình tôi một bàn tiệc thật sang nhưng với điều kiện phải có ca sĩ AA hát. Cổ ca cho một mình tôi nghe. Lợi tức một đêm của nhà hàng bao nhiêu tôi sẽ trả đủ.

Ông chủ nhà hàng ngần ngừ:

- Tôi biết ông là Công tử Bạc Liêu nhưng nói thật, doanh số của nhà hàng chúng tôi một đêm rất cao, cỡ 100 ngàn đồng lận, không biết ông có đồng ý trả hay không. (Vàng lúc ấy giá 12,000 đồng/lượng).

Cậu Ba nói:

- Không sao, tôi sẽ thanh toán cho ông đủ 100 ngàn đồng ngay bây giờ, nếu có gì cần thì sẽ tính thêm sau.

Và cậu đặt xấp tiền 100,000 đồng trước mặt ông chủ nhà hàng như trước đây cậu đã đặt xuống chiếu 30,000 đồng khi đánh bạc tại Đại Thế Giới.

Đêm hôm ấy, dù đã được báo trước nhưng ca sĩ AA cũng thấy ngạc nhiên. Cả một nhà hàng rộng lớn chỉ có một bàn tiệc, một thực khách cùng với ban nhạc. Cô đứng trên sân khấu, hát hết bản nọ tới bản kia cho một mình ông nghe. Ông lắng tai, mắt nhìn chăm chăm như muốn uống từng hơi thở của cô quên cả mọi chuyện.

Nhưng cũng từ hôm ấy ca sĩ AA nhìn “ông già” Công tử Bạc Liêu với con mắt khác. Hằng đêm ông tới, hát xong cô đều xuống mỉm cười với ông và nâng ly nhấp môi một chút rượu không vào tới trong cổ họng vì ca sĩ không được uống rượu để giữ giọng. Tình nghệ sĩ chỉ có thế nhưng như thế cũng đủ an ủi cho ông lắm rồi. Con người, dù là Công tử Bạc Liêu, thì cũng phải chấp nhận thế yếu của tuổi về già.

Người ta nói rằng khi báo chí đăng tin Công tử Bạc Liêu qua đời, ca sĩ AA có đến ngôi biệt thự ở đường Nguyễn Du thắp nhang cho ông. Ôi, cao quý thay con người đó, thật không uổng công Công tử Bạc Liêu đã mê say cô.

Công tử Bạc Liêu qua đời

Người ta nói, cuối đời Công tử Bạc Liêu thiểu não lắm. Kinh tế thì suy sụp (bởi vì tiêu xài như cậu Ba Huy, tiền bạc nào mà còn lại được), tình cảm gia đình lỏng lẻo và ông lại mê ca sĩ AA nhưng cô đối với ông rất có giới hạn, ông không làm gì được.

Đầu năm 1973, ông đổ bệnh. Gia đình đưa ông vào Bệnh viện Grall của Pháp ở đường Đồn Đất điều trị nhưng rồi ông mất. Nghe nói ông qua đời do bệnh thận, thật đúng với câu ông bà ta ngày xưa đã nói: “Đa tửu hại tâm, đa dâm hại thận”.

Lúc Công tử Bạc Liêu mất, gia cảnh đã suy sụp lắm nhưng mọi người cũng mướn một cỗ xe song mã chở thi hài ông đi một vòng Sài Gòn để ông “ngắm” nơi ông đã từng một thời vang bóng rồi mới đưa lên xe tang về Bạc Liêu, chôn tại khu đất “Trần gia chi mộ” ở Cái Dầy.

“Cậu Ba” Trần Trinh Huy đã mất cách đây đúng 40 năm (1973-2013) nhưng cái danh “Công tử Bạc Liêu” vẫn còn tồn tại và được nhiều người biết đến. Bây giờ chúng ta thử xem các con của ông ra sao.

II. Con của Công tử Bạc Liêu

Hôm mồng 4 Tết vừa rồi, tôi có chút công chuyện xuống Bạc Liêu, vô tình đi uống cà phê với người bạn tại vườn “Cà phê Công tử Bạc Liêu”, bất ngờ gặp anh Trần Trinh Đức, người con trai thứ hai của Công tử Bạc Liêu, đang đi lang thang ở đấy. Tôi xin nhắc lại, Công tử Bạc Liêu có nhiều dòng con, bà thứ nhất có người con gái tên cô Hai Lưỡng, làm luật sư ở bên Pháp; bà vợ đầm có người con trai, cũng ở bên Pháp, cả hai người con này nay đã lớn tuổi. Như vậy, nếu không tính bà vợ đầm thì bà thứ hai có 2 người con trai là anh Trần Trinh Nhơn, 62 tuổi, và anh Trần Trinh Đức, 56 tuổi (xin coi hình chụp chung với Đoàn Dự hôm đó); bà thứ ba có 4 người con tên Hoàn, Toàn, Trinh, và Nữ. Còn bà thứ tư, tức bà “vợ trẻ”, có 2 người con, một trai một gái, nay ở Vũng Tàu, đời sống tương đối khá giả nhưng không còn liên lạc gì với những người ở Bạc Liêu nữa.

Nói chung, cả 6 người con của cậu Ba Huy hiện ở Bạc Liêu (Nhơn, Đức; Hoàn, Toàn, Trinh, Nữ) chỉ có cô con gái út là cô Nữ làm y tá tại Bệnh viện Bạc Liêu là đời sống tạm ổn còn những khác nghèo lắm, “bần cố nông” hạng nặng, nghèo không chịu nổi. Ví dụ anh Trần Trinh Đức, trước chạy xe ôm, vợ đi bán vé số, bây giờ anh bị tai biến mạch máu não phải nằm một chỗ, mà căn nhà nhỏ tí teo giống như cái chòi lại phải đi thuê mỗi tháng cũng tốn vào đấy mất 300 ngàn, sự sống của cả gia đình với 3 đứa con chỉ trông chờ vào tiền đi bán vé của vợ anh mà thôi. Ở Việt Nam, hễ nghèo là đi chạy xe ôm và bán vé số, không khác hơn được. Anh Đức trước đây cũng chạy xe ôm, về sau ông chủ nhà hàng Hồ Nam thương tình con cháu Công tử Bạc Liêu nên cho anh làm bảo vệ trong nhà hàng với số lương ưu đãi 4 triệu đồng/tháng, anh mừng lắm. Nhưng tình hình kinh tế suy thoái, nhà hàng vắng khách, ông cho anh nghỉ việc. Vợ anh trước buôn bán lặt vặt kiếm ăn phụ với chồng, nhưng bị bệnh, phải bán chiếc xe được 3 triệu bạc lấy tiền vô bệnh viện, bây giờ anh lang thang trong ngôi vườn “Cà phê Công tử Bạc Liêu” của nhà nước, tùy khách du lịch ai cho được đồng nào thì cho, ngay tiền thuê căn nhà nhỏ xíu thuộc hạng bình dân ở bên kia sông mỗi tháng hết 500 ngàn nhiều lúc cũng không có, tình trạng hết sức tội nghiệp. Tôi hỏi: “Nghe báo Tuổi Trẻ đăng tin anh được chính quyền tỉnh cấp cho một căn nhà cấp 4, chuyện đó ra sao?”. “Có, đúng là có căn nhà thiệt nhưng không phải tỉnh cấp mà là họ xây 40 căn nhà cho dân mướn. Họ dự định cho tôi thuê một căn nhưng không phải trả tiền, vợ chồng tôi mầng lắm. Kể ra bà con anh em tôi bị tịch thu hết nhà cửa, ruộng đất từ 75 đến nay song cuối cùng chuyện cũng có hậu”. “Các căn nhà đó đã xây xong chưa? Bao giờ thì anh được ở?”. Anh Đức trả lời hết sức phấn khởi: “Có, xây xong rồi, những người mướn cũng đã đến ở rồi, tụi tôi chỉ chờ có giấy phép chánh thức của tỉnh là sẽ dọn tới”.

 

(H.7: Anh Trần Trinh Đức và Đoàn Dự)

Từ Tết đến nay, hơn ba tháng trời trôi qua, mấy hôm trước tôi lại có chuyện xuống Bạc Liêu – đem tiền của độc giả xuống giúp người nghèo. Lại gặp anh Đức, tôi hỏi đã dọn đến nhà mới chưa, nét mặt anh hơi buồn: “Chưa, chắc không dọn tới được bởi vì ai cũng sợ trách nhiệm, chẳng ai chịu ký cho tui đến ở. Nhà thì họ mướn hết rồi, tui hổng có phần”. Thế là hết cái chuyện bánh vẽ, chẳng ra sao cả.

Theo tôi nghĩ, đời ông, đời cha của những người con Công tử Bạc Liêu đúng là giàu thật hoặc ăn chơi khủng khiếp thật, nhưng xét cho cùng, họ cũng là những người tốt, chẳng có tội tình gì cả. Nay, theo cái luật kỳ lạ của trời đất: “Đời cha ăn mặn, đời con khát nước”, con cháu của họ thậm chí nghèo đến mức không có lấy một tấc đất để cất chiếc chòi làm chỗ dung thân. Tình trạng của họ hết sức tội nghiệp. Lại càng tội nghiệp hơn nữa, như anh Trần Trinh Đức chẳng hạn, đang đi lang thang hằng ngày kiếm miếng ăn bằng tiền bố thí của khách du lịch ngay trên khu vườn “Cà phê Công tử Bạc Liêu” rất đẹp của cha ông anh ta ngày trước.

Đoàn dự

ghi chép