Nhìn lại Việt Nam

Charlie Haughey được gọi nhập ngũ vào tháng Mười năm 1967 (với bạn đồng đội trong sư đoàn 25 bộ binh, anh là tên là ‟Chiêu Hồi”), giờ là một người thợ đóng bàn tủ đã về hưu. Lúc ấy, 1967, anh 24 tuổi, và đã học đại học ở Michigan trước khi hết tiền và bỏ học để làm việc trong một nhà máy sản xuất thép tấm.

Nhiếp ảnh gia Charlie Haughey ở Việt Nam (circa 1968-69). Nguồn Facebook.

Lệnh gọi đi quân dịch có nghĩa là anh sẽ phải phục vụ một tua tại chiến trường Việt Nam, được giao nhiệm vụ xạ thủ, trách nhiệm cơ bản trong quân đội. Sau 63 ngày tại Việt Nam, anh đã được giao nhiệm vụ nhiếp ảnh gia, chụp ảnh cho các tờ báo quân đội và báo Hoa Kỳ, lệnh của Đại tá:

‟Anh không phải là một nhiếp ảnh gia chiến chiến trường. Đây là một chiến dịch tâm lý. Nếu tôi nhìn thấy hình ảnh những chiến binh của tôi trên mặt báo, thi hành công vụ trong danh dự, thì anh có thể làm những gì anh thích ở Việt Nam.”

Anh chụp gần 2.000 tấm hình từ giữa tháng 3 năm 1968 đến tháng 5 năm 1969 trước khi đem âm bản về Mỹ.

Và những âm bản vẫn nằm ở đó, Việt Nam không còn trong tầm nhìn, nhưng không ra khỏi tâm trí, trong suốt 45 năm, cho đến khi một cuộc họp đưa chúng ra khỏi hộp giấy và đi vào máy quét kỹ thuật số.

Ban đầu, xem lại hình ảnh Việt Nam và nói về những tấm hình đó là điều rất khó khăn với Haughey, đặc biệt là ông không biết số phận của rất nhiều chủ đề trong hình ảnh của mình. Khi scan được 1.700 tấm ảnh, Haughey chiếu dương bản, xem hết một lượt, và đã mất ngủ tron ngày sau đó. Từ từ ông có thể bình tĩnh hơn khi nhìn lại những hình ảnh Việt Nam lần đầu tiên hàng chục năm sau. Một nhóm tình nguyện viên đã làm việc với Haughey để lên kế hoạch cho chương trình triển lãm 28 bức ảnh, tựa đề ‟A Weather Walked In”, khai mạc ngày 5 tháng 4 ở viện mỹ thuật ADX tại Portland, Oregon. Việc ghi chú thời chiến tranh đã khó giờ đây thời gian lại qua hơn bốn mươi năm, ký ức đã phai mờ, mất nhiều chi tiết những câu chuyện đằng sau rất nhiều tấm ảnh; các chú thích của mỗi tấm hình phản ánh thực tế điều này này, với nhiều bức ảnh chụp những người chưa biết ở những địa điểm đã lãng quên vào những thời điểm không xác định được. Người ta hy vọng rằng việc công bố những hình ảnh đó có thể mang lại thêm thông tin. Nhiều tấm hình khác từ bộ sưu tập sẽ được công bố khi dự án tiến triển. Bạn đọc có thể theo dõi quá trình trên Facebook và Tumblr. Cảm ơn tình nguyện viên Kris Regentin của dự án Chiểu Hồi đã viết lời giới thiệu này và các chú thích đi kèm (tổng cộng 46 tấm hình).

Lane Turner

 Ảnh: Charlie Haughey

Trà Mi lược dịch

© 2014 DCVOnline