Cuộc chiến lén lút lấn chiếm của Bắc Kinh

Lê Phan

Theo Diễn Đàn Thế Kỷ

Tôi có một anh bạn đồng nghiệp cũ ở đài BBC. Anh ta thuộc loại mà chúng tôi gọi là đã “gone native” tức là đã trở thành dân bản xứ. Và xứ của anh là Philippines. Ðã lâu lắm tôi không gặp anh. Hôm nọ đột nhiên tôi nhận được một bức email của anh hỏi thăm có phải tôi vẫn còn ở địa chỉ email này không. Khi tôi trả lời, anh mừng rỡ.

Chúng tôi gặp nhau qua Gmail chat. Sau khi chào hỏi qua loa, anh vào ngay mục đích. Anh hỏi tôi có còn theo dõi tình hình Á Châu nữa hay không. Tôi bảo, làm sao mà không theo dõi được bởi tôi vẫn còn hành nghề. Lập tức anh viết “Bạn có biết Trung Quốc muốn gì không? Chúng tôi ở Philippines đang rất lo.” Ngạc nhiên tôi hỏi lại “Nhưng Philippines có hiệp ước phòng thủ hỗ tương với Hoa Kỳ cơ mà?” Anh viết “Hừ. Có ích gì đâu!” Tôi chưa kịp hỏi thêm thì anh viết tiếp “Hoa Kỳ làm gì khi chúng tôi mất bãi Scarborough.” Tôi hỏi “Mất bãi Scarborough? Nhưng các bạn đâu đã mất bãi Scarborough?” “Kể cũng như là mất rồi.”

Anh tiếp tục kể sự tức giận của Philippines khi vào lúc túng quẫn nhất, lúc Philippines không có cả lực lượng để bảo vệ cho hòn đảo nhỏ này, Phi quay sang cầu cứu Hoa Kỳ. Anh viết tiếp, “Bạn đã thấy họ làm gì rồi đó. Họ gửi cho chúng tôi một cái tàu cũ mèm, sau khi đã lấy hết các dụng cụ điện tử mặc dầu đó là loại dụng cụ cũng đã lỗi thời rồi.” Anh viết tiếp, “Ðó là lý do tại sao Noynoy (Tổng Thống Benigno Aquino) đã phải chạy sang cầu cứu Nhật Bản. Và so với người Mỹ, người Nhật tử tế hơn. Ít nhất họ cho chúng tôi mua trả góp 10 con tàu mà thực sự khả năng ngang với một khu trục hạm mặc dầu họ nói là tàu tuần duyên.”

Cả giờ đồng hồ chúng tôi chat, sau cùng anh bảo tôi tìm đọc bài trên tờ Japan Times của ông Brahma Chellaney. Anh bảo, “Hắn nói có lý.”

Cái bài anh nói là một bài góp ý của ông Brahma Chellaney, một nhà chiến lược địa lý mà cuốn sách nổi tiếng nhất là “Asian Juggernaut,” viết về Ấn Ðộ, Trung Quốc và Nhật Bản, mang cái tựa đề “China’s stealth wars of acquisition” (Cuộc chiến lén lút để lấn chiếm của Trung Quốc). Là một người Ấn, ông Chellany mở đầu nói là cũng như việc Bắc Kinh chiếm lấn trên toàn vùng Hy Mã Lap Sơn thời thập niên 1950 bằng chiến thuật lén lút, và Trung Quốc nay đang tổ chức một cuộc chiến tranh “tàng hình,” không cần bắn một phát súng, mà có thể thay đổi được hiện trạng ở các biển Hoa Nam và Hoa Ðông, trên lằn ranh giới với Ấn Ðộ và trên giòng chảy của sông ngòi quốc tế.

Theo ông, Bắc Kinh vẫn tiếp tục tin theo Mưu công thiên trong Tôn Tử Binh Pháp, là không đáng mà thắng mới là sách lược tốt nhất. Ông Chellaney giải thích là sau khi từ bỏ chủ nghĩa Marxist Leninism, các lãnh tụ Trung Quốc nay đặt quốc gia chủ nghĩa là tâm điểm cho chính nghĩa chính trị của họ. Trong hoàn cảnh đó, việc Bắc Kinh đã dùng đến chiến thuật “chiến tranh lén lút tàng hình” để đạt được các mục tiêu quân sự và chính trị đang là một trong những nguồn bất ổn chiến lược chính của Á Châu. Ông nói khí cụ cho chiến tranh kiểu này rất đa dạng, từ chiến tranh kinh tế đến tạo nên một loạt các binh chủng mới núp bóng dưới các cơ quan bán quân sự từ hải giám đến ngư chính và cả đến cơ quan quản trị hải dương.

Ông chỉ ra là những cơ quan này, với sự hỗ trợ của Hải Quân Trung Quốc, đã là lực lượng tiền phương trong việc thay đổi hiện trạng để cho lợi thế nghiêng về phía Trung Quốc. Và sự thành công đã càng làm cho họ hăng say theo đuổi một chiến dịch lấn chiếm đa phương. Ông đưa ra một thí dụ là sau mấy tháng đối đầu với Philippines, sau cùng Trung Quốc đã nắm kiểm soát trên thực tế ở bãi Scarborough từ năm ngoái qua việc luôn khai triển tàu quanh đó từ chối không cho kẻ địch được đến gần. Các ngư dân Phi không còn có thể vào được khu chính giữa bãi cạn, vốn là một vịnh nhỏ thiên nhiên và là nơi đánh cá truyền thống của họ. Với các con tàu của Trung Quốc tiếp tục ở đó, Philippines chỉ còn có hai lựa chọn chiến lược: chấp nhận thua Trung Quốc hay là đối diện với chiến tranh.

Trong khi Bắc Kinh tiếp tục gây hấn, Hoa Kỳ đã không làm gì giúp đồng minh mà ngược lại còn kêu gọi hai bên hãy tự chế và thận trọng. Khi Philippines cương quyết không chịu đầu hàng, gửi chiến hạm tới, Bắc Kinh quay sang dùng chiến tranh kinh tế. Họ tìm cách làm phá sản các nhà trồng chuối ở Phi cũng như kỹ nghệ du lịch qua việc cắt giảm mạnh nhập cảng chuối và đưa ra khuyến cáo cho người Hoa đừng đi du lịch đến Philippines nữa. Mà đây là một bãi cạn nằm trong khu “đặc quyền kinh tế của Philippines” trong khi cách Trung Quốc 800km.

Cuộc chiến tranh “du kích” này của Trung Quốc cũng được áp dụng đối với quần đảo Sensaku mà Nhật Bản đã cai trị từ nhiều thập niên nay. Sau khi thành công trong việc đưa ra vấn đề chủ quyền trên năm hòn đảo đã nằm trong tay của một quốc gia khác, Bắc Kinh bắt đầu một cuộc chiến tiêu hao đối với Nhật. Qua việc luôn gửi tàu tuần đến vùng biển quanh các hòn đảo này từ mùa thu năm ngoái, và vi phạm không phận, Bắc Kinh bất kể nguy cơ là những vụ như vậy có thể vượt quyền kiểm soát của họ.

Cuộc chiến lén lút này với Nhật Bản cũng đã kèm theo chiến tranh kinh tế qua tẩy chay hàng Nhật Bản dẫn đến sụt giảm xuất cảng của Nhật Bản sang Trung Quốc. Mà quả thật vậy, sau nhiều năm liên tiếp, năm 2012 là năm Hoa Kỳ trở lại là quốc gia mà Nhật xuất cảng nhiều nhất, thay thế Trung Quốc.

Dĩ nhiên chiến thuật “stealth” này cũng được áp dụng khi một cuộc tấn công có thể không tạo nên sự chú ý như trường hợp Bắc Kinh chiếm quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam Cộng Hòa năm 1974 chẳng hạn. Họ biết rằng lúc đó và ngay cả bây giờ nữa, Hoa Kỳ sẽ không muốn có một cuộc chiến với Trung Quốc qua một hòn đảo nhỏ trong Biển Ðông.

Nhưng theo ông Chellaney, mảnh đất mà Trung Quốc muốn nhất không phải ở biển Hoa Nam hay Hoa Ðông. Nó cũng không phải là Ðài Loan. Mảnh đất đó nằm ở Ấn Ðộ, ở cái vùng gọi là bang Arunachal Pradesh của Ấn, ba lần lớn hơn Ðài Loan. Vùng đất này, tuy ông Chellaney không nói ra, nhưng nhiều chiến lược gia khác đã chỉ ra, là một vùng với nhiều tiềm năng dầu khí, và nó cũng nằm trong khu vực mà Bắc Kinh coi là thuộc Tây Tạng. Họ chẳng đã gọi vùng này là Ðông Tạng đó sao.

Và cũng như hồi năm 2007, số các vụ lấn chiếm vào bên trong lãnh thổ Ấn ngày càng tăng vào năm ngoái. Với vùng biên giới trên dãy Hy Mã Lạp Sơn khó canh phòng, Trung Quốc liên tiếp lấn tới, một là để chọc tức Ấn Ðộ mà hai nữa là để đẩy biên giới về phía Nam.

Mới tuần rồi, một trung đội Trung Quốc đã đột nhập vào sâu khoảng từ 10 đến 19km vào một đêm hôm tháng 4, và thản nhiên dựng trại ở đó. Vụ đột nhập này đang có nguy cơ hâm nóng biên giới vì Ấn Ðộ đã vội đưa quân tới đối đầu. Nhưng giữ đúng nguyên tắc, ở Bắc Kinh, phát ngôn nhân của Bộ Ngoại giao Trung Quốc thản nhiên chối, nói là không làm gì có chuyện xâm phạm lãnh thổ của Ấn cả.

Là một người đã nghiên cứu nhiều về vai trò của nước trong các vấn đề chính trị, kinh tế và chiến tranh, ông Chellaney cho chiến lược ma quỷ nhất của Trung Quốc là về nước. Mục đích của Trung Quốc là qua hệ thống đập trên các vùng thượng nguồn của những con sông chính chảy xuống phía Nam, Trung Quốc đã ngấm ngầm tạo ra, cũng như khi lấn chiếm lãnh thổ và lãnh hải, một tình trạng “fait accompli,” chuyện đã rồi, khiến không ai làm gì được. Một khi hệ thống đập nước trên các con sông xuyên quốc đã hoàn tất, lúc đó Bắc Kinh có thể kiểm soát nguồn nước ở Hạ lưu.

Ông Chellaney dầu sao cũng là người ngoài nhưng đối với Ðông Nam Á, hành động trắng trợn nhất nhưng cũng quỷ quyệt nhất của Trung Quốc là loan báo đường lưỡi bò lấn chiếm gần hết 3.5 triệu cây số vuông của Biển Ðông, một trong những hải lộ bận rộn nhất của thế giới và là con đường huyết mạch nối Ấn Ðộ Dương với Thái Bình Dương. Nhật Bản và Ấn Ðộ có thể đủ khả năng quân sự để đối phó với cuộc chiến lén lút của Bắc Kinh nhưng những quốc gia Ðông Nam Á như Philippines thì chẳng có thể làm gì hơn ngoài việc đưa ra kiện ở tòa án quốc tế, một việc không khác gì kiện củ khoai vì Bắc Kinh, khi ký kết Công ước Biển đã chọn không nhận quyền tài phán của Ủy ban Công ước Biển rồi.

Chả trách mà anh bạn Philippines gốc Anh của tôi bực tức.