ĐBV nói về từ điển tiếng Việt (phut 22'10'')

Vũ Chất là đứa nào?

Một cuốn từ điển tiếng Việt ghi ngoài bìa “dành cho học sinh” do nhà xuất bản Trẻ phát hành năm 2001, và được in lại với hai, ba cái tên (tác giả) khác nhau đang được đem ra nói khá nhiều trong những ngày qua trên mấy tờ báo trong nước.

Nó được nhắc tới không phải vì hay, mà vì nó quá dở, quá bậy bạ, láo toét. Một số (khá nhiều) những định nghĩa đọc lên rất buồn cười (tức là buồn mà cười, như theo cách định nghĩa ở trang 75 của cuốn tự điển này).

Hãy đọc thử vài ba định nghĩa của nhà làm từ điển Vũ Chất:

Buông xuôi: chết, thả duỗi hai tay ra.
Buồn thiu : buồn trong quạnh hiu.
Buồn chán: buồn, chán không muốn làm gì.
Tù trưởng: người đứng đầu trong nhà tù.
Cào cấu: cào và cấu.
Khai quật: đào mồ lên.
Đạo sỹ : người theo tôn giáo.
Bồ bịch: bạn bè thân thích.
Bia: tấm đá có khắc tên ngày giờ chết trước mả.
Ngồi: đặt đít xuống chỗ nào.
Bản sắc: mầu tự nhiên.
Bế mạc: hết dứt buổi hát.
Thơ ngây: ngây thơ.
Lâu đài: lầu và đền đài.
Đồn trưởng: trưởng đồn.
Nắn bóp: nắn và bóp.
Bóp: dùng bằng tay bóp.
Bố ráp: làm cho khiếp sợ và vây bắt ai.
Bồ liễu: loại cây có lá liễu để ví người con gái.
…

Vũ Chất, người làm cuốn từ điển này là một nhân vật rất bí mật. Cho đến nay người ta không biết ông ta là ai. Ngoài cuốn từ điển, ông ta không có một tác phẩm nào khác, một bài viết dài hay ngắn nào. Ngay cả những người biết nhiều về các sinh hoạt sách vở cũng không biết mặc dù đã mất nhiều công tìm hiểu. Mọi cố gắng đều không trả lời được thắc mắc Vũ Chất là ai.

Ở một nơi mà bất cứ một cuốn sách, một tài liệu in ấn, bất cứ một bài viết nào cũng phải duyệt xét kỹ lưỡng (kể cả những tập nhạc, như tập nhạc của Trịnh Công Sơn) để loại bỏ mọi sai sót hay bất cứ một chi tiết nào bất lợi cho nhà cầm quyền, thì cuốn từ điển này có mặt từ năm 2001, lại còn được in lại dưới nhiều tên khác vẫn còn nguyên những định nghĩa ngu xuẩn nhiều không thể kể ra cho hết được thì không hiểu được.

Như tất cả những ấn phẩm in ở Việt Nam, ở trang cuối bao giờ cũng ghi tên người chịu trách nhiệm xuất bản. Tưởng như thế là bản thảo đã được đọc kỹ, mọi sai sót đều được sửa chữa trước khi đem in. Vậy thì tại sao cuốn từ điển của Vũ Chất lại có những định nghĩa láo toét như thế?

Người ta chỉ có thể hiểu những sai sót đó được để nguyên, giữ nguyên như vậy là vì người chịu trách nhiệm xuất bản là người quá dốt.

Phải quá dốt nên mới để nguyên những định nghĩa ngây ngô và ngu xuẩn như đế quốc là nước có vua! Mà những định nghĩa láo lếu như thế thì hầu như trang nào cũng thấy, đầy trong sách.

Thế còn những người khác làm việc trong nhà xuất bản bộ cũng ngu cả hay sao? Người ta có lý do để tin như thế. Không lẽ bản thảo chỉ giao cho một người duy nhất đọc. Chắc chắn phải có một người thứ hai liếc mắt nhìn qua, mà chỉ cần liếc nhìn qua thì cũng phải nhìn thấy (không nhiều thì cũng) phải hai ba sai sót của cuốn sách chứ. Vậy thì đúng là cả lũ dốt như nhau thì mới để cho cuốn từ điển thối tha đó ra đời.

Hay Vũ Chất chỉ là cái tên hiệu của một anh to đầu nào đó nên không một đứa nào dám đụng tới những cơ bút thần thánh đó và vì thế mới ra nông nỗi. Biết đâu Vũ Chất lại là một cái tên khác của Trần Dân Tiên, của Sông Hồng, của Sáu Búa … nên không một đứa nào dám liều mạng đụng tới.

Nhưng rồi còn những người đọc thì sao?

Những sai sót tầy đình mà người ta tìm thấy gần như ở mỗi trang, vậy mà trong suốt 13 năm vẫn không có một tiếng nói nào lên tiếng về những sai lầm thảm hại đó. Tại sao lại như vậy? Nào phải đó là những từ ngữ quá chuyên môn nên những người dùng từ điển không thấy. Trái lại, nó là những chữ hết sức tầm thường và hay gặp. Bảo là cuốn từ điển dành cho học sinh nên những sai sót đó không được nêu lên. Nhưng nó lú thì chú nó phải khôn chứ!

Có phải vì thế, vì dùng cái từ điển tầm bậy như vậy nên tiếng Việt trong nước mới nhảm nhí như vậy hay không? Người ta có thể tin chắc là như thế.

Nhưng câu hỏi vẫn còn nguyên: Vũ Chất là đứa nào mà dốt quá vậy?

Bùi Bảo Trúc

Khiếp đảm với định nghĩa trong Từ điển tiếng Việt dành cho học sinh

Bia: tấm đá có khắc tên ngày giờ chết trước mả; Bồ bịch là bạn bè thân thích; Ngồi là đặt đít xuống chỗ nào…là các định nghĩa gây sốc trong Từ điển tiếng Việt dành cho học sinh của tác giả Vũ Chất.

Bồ bịch nhiều trường hợp không đơn thuần chỉ là bạn bè thân thích

Theo anh N.Đ.C-người chia sẻ bức ảnh này, qua nguồn trên internet, được biết đây là nội dung cuốn từ điển do tác giả Vũ Chất biên soạn. Thậm chí, chính anh cũng nghi rằng đây có thể là một trò đùa chứ không có thật.

Bức ảnh sau khi được đăng tải khiến nhiều người phải bày tỏ quan điểm không đồng tình bởi nội dung giải thích từ ngữ có phần quá đơn giản, đôi lúc chỉ là việc ghép từ như một cách cơ học, thậm chí nhiều từ ngữ lại sai (thiếu) về bản chất.

Đối tượng hướng đến là cho các em học sinh, tuy nhiên cách giải thích như thế này sẽ khiến các em rất khó để hiểu hơn được, chưa kể hiểu sai về bản chất, hiểu phiến diện một số từ.

Xin đưa ra một số ví dụ trong bức ảnh được đăng tải có nội dung bên trong cuốn từ điển:

Đồn trưởng là trưởng đồn

Lâu đài là lầu và đền đài

Thơ ngây là ngây thơ

Cào cấu: vừa cào vừa cấu

Nắn bóp: nắn và bóp

Bế mạc: hết dứt buổi hát

Bản sắc: màu tự nhiên

Bóng đèn: Bóng làm bằng chai trong có tim đốt được bằng hơi điện.

Bia: tấm đá có khắc tên ngày giờ chết trước mả

Bồ bịch là bạn bè thân thích

Ngồi là đặt đít xuống chỗ nào

…

Để xác minh việc này, PV Infonet đã liên hệ đến Thư viện Quốc gia Việt Nam để tra tìm xem liệu có cuốn sách này trong hệ thống lưu trữ quốc gia hay không?

Và quả thật, chỉ sau vài phút tra cứu ở hệ quản trị thư viện điện tử tích hợp với từ khóa “Từ điển tiếng Việt dành cho học sinh” và tác giả “Vũ Chất”, chúng tôi đã có thông tin chi tiết cũng như số lượng của cuốn từ này hiện có tại đây.

Cụ thể, “Từ điển tiếng Việt dành cho học sinh”, tác giả Vũ Chất, do Nhà xuất bản Trẻ phát hành năm 2001. Và Thư viện quốc gia hiện có 1 cuốn từ điển này, được đánh ký hiệu là VN01.01948.

Và sau khi xem nội dung, PV Infonet xin dẫn một số hình ảnh chụp lại nội dung của từ điển này: